Onderweg komen we tot de ontdekking dat er uitgerekend deze dag (12 augustus) een processie plaatsvindt ter ere van Notre Dame sous Terre. We zouden  dat graag meemaken, maar het is duidelijk dat we dat niet gaan halen. We vervolgen onze reis in de hoop er nog een staartje van mee te pakken. Stel je voor, dat we er aankomen en dat de Madonna op stap is :-). Maar het ligt anders. Er zijn bloemen gebracht en ze heeft voor zover we het kunnen over zien haar plaatsje in de crypte niet verlaten.

De Zwarte Madonna is donker en mooi! Ze draagt haar kindje op de linkerarm en staat in de achterste nis van de crypte. Ze is een vervangend exemplaar voor een ouder beeld uit de dertiende eeuw. Dat laatste is tijdens de godsdienstoorlogen verwoest. Het huidige beeld stamt uit de zeventiende eeuw en is dus van latere datum dan het kerkje. Haar specialiteit is om de kinderen te beschermen. Als dank daarvoor worden in de crypte kleding, schoentjes en linten bewaard. Aan beide zijden van de nis zijn gedenktekens zichtbaar.

Onder de nis waar Notre Dame sous Terre staat is een symbool met een dubbele M te zien. Verstrengeld met elkaar, de ene rechtop en de andere ondersteboven. Ik heb dat eerder gezien bij de Zwarte Madonna van Limoux. Het zouden de initialen van Maria Magdalena zijn.


Verder staan er nog twee oude beelden. De ene Maria staat op een toren en draagt het kind rechts. Het kindje staat op een 'wereldbol' met sterren. De  kleuren van haar gewaad zijn traditioneel blauw en wit. Zowel de Madonna als het kind zijn gekroond.
Het andere beeld is duidelijk ouder en maakt deel uit van een soort drieluik. Haar kleuren zijn rood en blauw. Ze draagt het bijna staande kind op de linkerarm en vormt het hoofdelement van een drieluik.
Van beide Maria's kan ik geen aanvullende informatie vinden.

Het kerkje

Het kerkje staat op een heuvel en dateert uit de veertiende eeuw. Het staat op een pleintje met aan zijn zijde het oude stadhuis, dat nu in gebruik is als school. Boven de ingang in het westen  hangen vier klokken in bogen, die onderdeel uitmaken van een  klokmuur. Er is een afstand van zo'n vijf meter met de rest van het gebouw. De crypte zou tegelijk gebouwd zijn met het schip. Andere bronnen noemen de elfde eeuw als datum.

Een ouder heiligdom

Op het informatiebord zijn met groen de fundamenten van een oudere kerk aangegeven. 'Tijdperk onbekend' staat er in de legenda bij vermeld. Onderaan wordt verwezen naar een menhir in de buurt. In verschillende  bronnen lees ik dat hier voorheen een Mercurius tempel heeft gestaan. Een heiligdom gewijd aan de Romeinse god Mercurius dus, de god van de handel, de reizigers en de winst.
In het huidige kerkje staat een bewaard gebleven altaar uit de eerste tot tweede eeuw na Christus.  De inscriptie getuigt van een eredienst voor Mercurius en de keizer. De tekst ervan luidt: 'In opdracht van Sabinus heeft Clarissa van haar fortuin dit altaar geplaatst'. Het is opgedragen aan Omperial Numina en Mercurius. De inscriptie eindigt met 'Biga heeft haar wens terecht vervuld'. Het is gekerstend door het te zegenen (transformé en bénitier). Een afbeelding ervan vind je op deze site. Het altaar staat onderaan een trap die naar boven leidt. Ik ben er voorbij gehold op weg naar de crypte :-).
De vraag die in me opkomt is of deze heuvel mogelijk plaats geboden heeft aan een tempelcomplex dat groter was dan het huidige kerkje. Iets van de grootte van de tempel op de Puy de Dôme kan ik me hier niet voorstellen. Op internet vind ik afbeeldingen die meer in de richting gaan van de stijl waarin de (gereconstrueerde) Nehelleniatempel er uit moet hebben gezien. Een van de best bewaarde tempels uit de tijd van de Romeinen staat in de stad Nîmes. Een foto ervan vind je hier.