Onze Lieve Bruine Vrouwe in Lier

In de buurt van Antwerpen ligt het stadje Lier. 'Onze Lieve Bruine Vrouwe' staat daar in de Gummaruskerk. Deze Madonna heeft de kleur en de grote handen van de Zwarte Madonna. Aan de staande houding kun je aflezen dat ze van latere datum moet zijn. Ze is niet alleen een aantal keer verhuisd, maar ook van naam gewisseld....

Onze Lieve Bruine Vrouwe in Lier

Een Madonna met meerdere namen

Een aardige gastheer loopt met ons mee. 'Dit moet ze dan wel zijn', zegt hij. 'Ze is dit jaar in deze kerk geplaatst. Noemen ze haar bruin? Dat kindje heeft wel een bruin gezichtje, ja'. Zo heeft hij er eerder nog niet naar gekeken.

Onze Lieve Bruine Vrouwe is net verhuisd. Ze heeft een plaatsje gekregen in de Sint Gummaruskerk van Lier. Ze is niet alleen een aantal malen van plaats verwisseld, maar ook van naam veranderd. Genoemd naar haar eerste standplaats heette ze 'Onze Lieve Vrouw van de Heilige Rust'. Ze stond daar in een kapelletje met dezelfde naam.

Haar huidige naam heeft ze te danken aan de verkleuring van het eikenhout. De opmerking van onze gastheer is dus zo gek nog niet. Al bij de eerste blik geef ik hem gelijk. Ze heeft de grote handen van de Zwarte Madonna. De mooie uitstraling wordt nog eens versterkt door de kleuren en versieringen van haar gewaad. Daar moet ze de naam Lieve-Vrouw ter Gratiën aan te danken hebben. Want Onze Lieve Bruine Vrouwe is naar de Spaanse mode gekleed.

Ze heeft de grote handen van de Zwarte Madonna.

Vijf verblijfplaatsen

Onze Lieve Bruine Vrouwe heeft veel verblijfplaatsen gehad. Haar eerste kapelletje stond vermoedelijk op de Mechelsesteenweg en werd al snel tijdens een militair oproer verwoest. Gebouwd in 1612 heeft het er maar 18 jaar gestaan. En toen stond ze op straat. Of beter gezegd, lag ze tussen het puin. Daar kwam ze wonderwel zonder kleerscheuren onder vandaan.

Ze werd overgebracht naar de Zwartzusters van Lier. Omdat hun kapel te klein was om de grote volkstoeloop op te vangen, werd beslist om het beeld over te brengen naar de Kluizekerk. Deze ruimere kerk van de predikheren was een belangrijk mariaal bedevaartsoord. Er werden processies voor haar gehouden. De bruine Onze-Lieve-Vrouwe van de Kluizekerk wordt ze hier genoemd.

Toen de predikheren deze kerk in 1986 verlieten, vertrouwden ze haar opnieuw toe aan de Zwartzusters van Lier. In 2016 (Bijzonder Jaar van de Barmhartigheid) kreeg ze een plaatsje in de Gummaruskerk. Daar staat ze nu in al haar schoonheid en heeft er alle ruimte.

Genezingen

Onze Lieve Bruine Vrouwe had al in 1604 haar eerste wonder op haar naam staan. Toen was er sprake van de wonderlijke genezing van Richard Van Graesen. Dat is maar liefst 28 jaar eerder dan in het boek 'The Cult of the Black Virgin' vermeld staat (1632). In het genoemde jaar vindt op 18 augustus de wonderbare genezing van Anna Van Rockegem plaats. Deze genezing wordt officieel erkend als een mirakel. Op 19 september 1632 werd een grootse plechtigheid gehouden, waarop Michaël Ophovius, bisschop van ’s Hertogenbosch voorging in de eucharistieviering.

Wat me opvalt is dat deze eerste genezing door Onze Lieve Bruine Vrouwe dus plaats vond voor ze in haar eerste kapelletje huisde. Waar zouden we haar toen hebben moeten zoeken? Haar grote handen staan symbool voor een sterke energie. Was er een plek ergens in de natuur waar mensen haar opzochten voor genezing? Is ze dan na dat eerste wonder in het kapelletje van de Heilige Rust geplaatst?

Maria afgebeeld als 'Moeder Gods'

Op een van de ramen aan de zuidkant van de kerk is een glas-in-lood raam met Maria die haar kind toont aan de herders en de wijzen. Ze wordt 'Sedes Sapientiae' genoemd (betekenis: Maria als Zetel der Wijsheid). Maria mag voor het eerst in de kerk afgebeeld worden na het concilie van Ephese (431) waarin ze erkend wordt als 'Moeder Gods'.

Detail glas-in-lood raam: Maria als 'Moeder Gods'

Maria toont haar kind aan de herders en de wijzen

Madonna in het hoogkoor

In het hoogkoor vinden we een andere Madonna met kind. Ook zij straalt schoonheid uit. Hier is nog veel meer moois te vinden, maar zij sprong er voor ons uit :-).

Madonna met kind in het hoogkoor

Adres

Het plaatsje Lier ligt in België in de buurt van Antwerpen.
Het adres van de Gummaruskerk: Kardinaal Mercierplein 8, 2500 Lier (België).

Noten

Bijzondere dank aan Nicole Claes en Karel Geenen (Toerisme-Pastoraal Sint Gummarus, Lier). Van hen kreeg ik alle aanvullende informatie over Onze Lieve Vrouwe van Lier: de kerken en kapellen, de naamgevingen en de wonderen die hebben plaatsgevonden in 1604 en 1632.

Gerelateerde blogs

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2013/08/tussenstop-met-verrassingen.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2015/10/de-zwarte-madonna.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2016/04/de-voorganger-van-de-basiliek-was-een.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/08/een-verkleurde-madonna-en-een-verstopt.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/09/de-zwarte-madonna-van-vassiviere.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/09/een-bijzonder-moment-in-orcival.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/01/de-zwarte-madonna-van-vezelay.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/03/drie-madonnas-in-chartres.html

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/05/de-zwarte-madonna-in-creuse.html

Bronnen

The Cult of the Black Virgin - Ean Begg