Maria Magdalena in Maasland
Door Joke Visker - maart 25, 2021
Na mijn bezoek aan de Oude Kerk in Maasland blijkt dat ook de Maria Magdalenakerk van het dorp zijn deuren op zaterdagmiddag opent. Hoe bijzonder is dit, nu ik net een heel mooi boek over haar aan het lezen ben. Maria Magdalena is de patroonheilige van deze kerk en ik ben heel nieuwsgierig of ik sporen van haar kan ontdekken. Zou er een beeld van haar staan? Ik vind haar afgebeeld op een muurschildering en kom haar tegen in het glas-in-lood paneel van een deur. Ze heeft een plaatsje in de kruiswegstatie en ik ontdek haar in het middelste raam van het koor. Nee, geen beeld, maar dat is misschien iets te veel gevraagd...
Een stukje geschiedenis
De kerk is gebouwd op de plaats van een eerder rond 1750 gebouwde kerk. Die lag toen nog midden tussen de weilanden en de tuinderijen. In de loop van de tijd vonden er vergrotingen en vernieuwingen plaats. Deze kerk werd in 1886 afgebroken en op 1 juni 1886 werd de eerste steen gelegd voor de huidige kerk. Op 11 juli 1887 werd de kerk door de bisschop gewijd aan Maria Magdalena.
Eerder was Maria Magdalena de patroonheilige van wat nu de Oude Kerk van Maasland is. Dat blijft een beetje verwarrend. Die kerk staat een eindje verderop. Na de Reformatie moesten de rooms-katholieke gelovigen uitwijken naar een schuilkerk in de vorm van een woning of schuur. Zij namen de naam van hun patroonheilige mee.
In 1838 kreeg de kerk een toren. De in hetzelfde jaar geschonken klok werd plechtig ingewijd en kreeg de naam 'van Maasland's patrones': Sinte Maria Magdalena. Ik weet overigens niet of die klok er nog hangt...
Maria Magdalena
In de uitnodiging voor de Open Dag staat dat er een schilderij van Maria Magdalena te bewonderen is in de gerenoveerde Maria Magdalenazaal. Mijn gastvrouw brengt me daar als eerste heen. Onderweg naar die ruimte kom ik haar tegen op een glas-in-loodraam op een deur. Ik blijf bij allebei even stil staan, met name omdat ze zo verschillend zijn. Wat beide afbeeldingen delen zijn de kruik en de schedel aan haar voeten.
Bij allebei de afbeeldingen vind je de kruik en de schedel terug
Bij het glas-in-loodraam hoef je niet te twijfelen over wie hier afgebeeld is. De naam S.Maria Magdalena staat eronder. Naast de kruik en de schedel draagt ze een kruis en is haar hoofd omgeven door een halo.
Bij het kunstwerk valt me als eerste de blauwe kleding op die Maria Magdalena draagt. Zo heb ik haar niet eerder afgebeeld gezien. Ze heeft het bekende kruikje in haar hand en de schedel ligt aan de rand van de waterval.
De lichtende grot met de twee opgerolde doeken verwijzen naar het opstandingsverhaal. Tegelijk is het Bijbelse verhaal met de eigen omgeving verweven. De kastanjeboom naast de grot staat naast de kerk aan het begin van de parochietuin. De bloemen en vogels horen in het Nederlandse landschap maar dan is er ook weer het judaskruid dat aan de rand van het water te vinden is.
In de kerk speur ik verder naar haar. Ik moet hier even wat langer zoeken. Ze heeft een prominente plaats op het middelste raam van het koor. Het tafereel geeft de ontmoeting in de tuin na de opstanding weer. Verder wordt Maria Magdalena afgebeeld in de kruiswegstaties.
Nergens vind ik haar in het rood gekleed, zoals de kerk in de 17de eeuw voorschreef. Op de kruiswegstaties is de rode kleur zelfs toegekend aan Johannes.
Maria met kruik bij de ontmoeting na de opstanding
Hier mist de schedel
Dit blogje gaat over de kerk, dus eigenlijk wilde ik het hierbij houden. Maar net nu ik een heel mooi boek over haar aan het lezen ben is mijn aandacht sterk op haar gericht. Misschien is het bezoek aan deze kerk meer dan toeval. Ik sluit een deal met mezelf. Ik breid haar verhaal uit en zoek meer foto's. Maar dat deel plaats ik dan wél onder de streep 😊.
Wijdingskruisjes
Eigenlijk kom ik alleen in oudere kerken. Daarmee bedoel ik kerken die voor 1350 gebouwd zijn. De meeste daarvan zijn na de Reformatie overgegaan in protestantse handen met alle gevolgen van dien.
In die oude kerken vind ik soms nog een overgebleven wijdingskruisje. Daarbij heb ik me regelmatig afgevraagd hoe die dan verdeeld waren over de kerkruimte.
Nu ik te gast ben in een Rooms-Katholieke kerk die uit de periode van na de Reformatie stamt vind ik ze alle twaalf terug. Dat is een soort verrassing al geef ik toe dat ik dat natuurlijk ook zelf had kunnen bedenken.
De twee eerste zijn ingemetseld aan beide kanten van de ingang. Zes zijn er verdeeld over de wanden van het schip ter hoogte van de middelste drie pilaren. En tot slot zijn twee aangebracht bij de zijaltaren en twee bij het koor.
Een van de twaalf wijdingskruisjes en een overgebleven kruisje in de kerk van Vries
Oud en goud
Een kerk die in 1887 gewijd is valt natuurlijk niet onder de categorie 'nieuw'. Een bord aan de muur bij de ingang herinnert me eraan dat ook deze kerk al 125 jaar bestaat. Er zijn veel mooie dingen te bewonderen. Zo zijn de ramen in het schip met de kruiswegstaties eronder een blikvanger.
Op 1 juni 1886 werd de eerste steen gelegd door Mgr. H.L. Spoorman, de deken van Delft
Op 11 juli 1887 werd de kerk door bisschop C.J.M. Bottemanne gewijd
Onder de ramen met de afbeeldingen van de apostelen en hun symbool is aan beide kanten de kruiswegstatie te vinden. Die laatste krijg ik heel moeilijk op de foto, dus hierbij een overzicht van de wand aan de linkerkant. Om een indruk te krijgen...
Wat ik mooi vind is dat er ook een aantal oude dingen te bewonderen zijn. De wijwaterbakjes, de doopkapel met de jurkjes aan de muur en de oorspronkelijke deuren van de biechthokjes zijn bewaard gebleven.
Van de doopkapel is hier een mooiere foto te vinden. Ik moest mijn eigen foto vanwege de privacy deels inkorten. Aan het doophek zaten witte vogeltjes vastgemaakt met de data en de namen van baby's die waren gedoopt. Soms zie ik in mijn enthousiasme dit soort details over het hoofd en neem ik alleen het totaalbeeld in me op...
Links:Wijwaterbakje
Rechts: Deuren van de biechthokjes aan de linkerkant in gebruik als doorgang
Deel doopkapel met doopjurkjes
Tot slot zijn er nog een aantal beelden te bewonderen waarvan ik de belangrijkste er even uitlicht 😊.
In de Mariakapel naast de ingang staat het beeld van Maria van Lourdes
Boven haar is in het raam Maria afgebeeld staande op de maan en de draak
Dat laatste was trouwens een van de voorschriften om haar af te beelden
Aan beide zijden van het koor staan de altaren van Maria en Jozef
Op de muur ernaast zie je onder de kandelaar bij allebei een wijdingskruisje
Het altaarblad
Ook op het oorspronkelijke altaarblad zijn vijf wijdingskruisjes aangebracht. Vier in de hoekpunten en een in het midden. Het altaarblad doet nu dienst als 'naambord'. Op de onderstaande foto's zie je de bovenste twee kruisjes en het middelste. De twee onderste zijn bij het plaatsen in de grond voor het gezicht verdwenen. Verder is er nog een vierkant zichtbaar op de plaats waar de relikwieën hebben gezeten. Die zijn verplaatst naar het huidige (verplaatsbare) altaar.
Het marmeren altaarblad is is terug te vinden bij de ingang van de kerktuin
Energie
In deze kerk ervaar ik minimaal energie. Kan het zijn dat er in 1871 geen rekening meer gehouden is met energiebanen? Bij het middenpad voel ik aan een kant een lichte energie, het koor was bezet door een zangkoor dat aan het oefenen was dus daar wilde ik niet middenin gaan staan.
Bij het begin van de parochietuin staat de kastanjeboom op een sterke plek. Voor de toren is er stille energie waarneembaar en rechts van de kerk (dus aan de andere kant als je ervoor staat) begint er iets te stromen. Vanaf het punt waar ik sta zie ik de toren van de Oude Kerk in de verte. Ik vraag me af of er ergens een lijn doorloopt vanaf dat punt.
Wegfietsend realiseer ik me dat de Maria Magdalenakerk niet uitgelijnd is op het Oosten. Hij staat eerder wat schuin gericht op het noord-westen, maar niet helemaal. De reden ervoor ken ik niet. Ik kan me hooguit voorstellen dat er gewerkt is met de beschikbare ruimte...
Op p. 35 van Geschiedenis van Maasland lees ik het volgende stukje: 'Te eer, omdat de nietige kerk , welke men vroeger van een boerenwoning gemaakt had, als bouwvallig was afgekeurd , en zij nu met het geld, waarop de uitgevaardigde wet hun recht gaf, die kerk wilden herstellen, wijl hun eigen middelen daartoe niet voldoende waren'. Wellicht is dit het antwoord op de vraag waarom deze kerk niet oost-west uitgelijnd is.
De Kastanjeboom in de parochietuin en het zicht op de toren van de Oude Kerk
Maria Magdalena en de rode mantel
De kerk schreef in 1649 voor dat Maria alleen nog in wit en blauw mocht worden afgebeeld. Om verwarring (tussen Maria en Maria Magdalena) voor altijd uit te sluiten. Schilderijen waarop de Madonna in het rood gekleed ging, werden streng verboden en de 'vrouw in het rood' werd synoniem met een 'publieke vrouw'. Gelukkig is dat beeld inmiddels achterhaald en is Maria Magdalena op 3 juni 2016 door de Paus in ere hersteld. Het Vaticaan heeft die dag een decreet gepubliceerd waarmee de liturgische feestdag van Maria Magdalena op 22 juli wordt opgewaardeerd. Haar feestdag komt daarmee liturgisch op dezelfde hoogte als die van de apostelen.
Uit blog: Die tentoonstelling verrast me (link)
Volgens de legende is Maria Magdalena na de kruisiging in een boot aan de kust van Frankrijk geland. Ze strandde daar samen met twee andere Maria's: Maria Salomé en Maria Klopas. Vandaar uit verspreidde zij het evangelie in Frankrijk. Met de aankomst in Saintes-Maries-de-la-Mer nam de Maria Magdalena verering in Frankrijk een hoge vlucht. Dat was in de ogen van de kerk geen gewenste ontwikkeling.
Om haar te onderscheiden van de Maagd Maria werd dus onderscheid aangebracht. Beide Maria's kregen een kleurcode toebedeeld. Maria de Moeder werd afgebeeld in wit en blauw, de kleuren van de maagdelijkheid. Maria Magdalena in rood, rood en groen, met losse haren, gekroond en met een albasten kruik.
Maar soms wordt ook Maria Magdalena afgebeeld met een kind. En andere keren is de Maagd Maria op haar beurt gekroond. Zo simpel als het lijkt is het dus allemaal niet. Alleen met dat wit en blauw zit het wel goed. De rode kleur is niet consistent toegepast. De kroon lijkt door beiden gedragen. En dat maakt dat je heel goed moet blijven kijken 😊.
Ter illustratie een aantal foto's uit eerder blogs.
Links: Basiliek Sainte-Marie-Madeleine van Vézelay met kruik
Rechts: La Madeleine in Museum naast Église Notre-Dame de Saint-Père
Vergis ik me of is ze zwanger? Haar naam staat op het bordje boven het beeld.
Met permissie om de foto te maken
St. Quentin la Chabanne (Creuse): Notre Dame sous Terre in de bovenkerk
Links: Boom met imprint Maria Magdalena Les Labadous, bij Rennes le Château (2013)
Rechts: Foto Catharijneconvent tentoonstelling (2017)
Rechts: gevel van Église Notre-Dame de Saint-Père (2017):
Rechts Maria Magdalena met de kruik, links de Maagd Maria met de kroon
Extra
Het boek dat ik aan het lezen ben heet Maria Magdalena Ontsluierd (Annine van der Meer, 2021).
Zij vergelijkt hierin het Evangelie van Johannes met The Gospel of the Beloved Companion: The Complete Gospel of Mary Magdalene (Jehanne De Quillan, 2010).
In het Catharijneconvent wordt van 25 jun 2021 - 9 jan 2022 een tentoonstelling over Maria Magdalena verwacht.
Adres
Locatie: Maria Magdalenakerk, Hammerdreef, Maasland
De Rooms Katholieke Maria Magdalenakerk in Maasland houdt elke zaterdagmiddag een 'Open Kerk'.
Tijd: 13.00 - 16.00 uur (even checken is handig denk ik).
Bronnen
Starbird, Margaret, De vrouw met de albasten kruik (1995)
Post, B.J, Geschiedenis van Maasland (1909, herdruk 1985)
Eerdere blogs
De Oude Kerk van Maasland (link)
Websites
Reacties
Een reactie posten