De muren van de kerk vertellen een heel verhaal. Dat kan ook bijna niet anders, want hij gaat letterlijk al eeuwen mee. Er is begonnen met de bouw van het koor, waarna het schip met  twee lage zijbeuken volgde. De kerk had daarmee de vorm gekregen van een eenvoudige basiliek. Daarmee was de kous af zal je denken. Maar niets is minder waar. 

In de zestiende eeuw is de kerk verkleind. De noordbeuk werd afgebroken en de zuidbeuk werd verhoogd. Wat we nu zien is een kerk die bestaat uit twee delen: een tufstenen Romaanse noordbeuk en een Gotische zuidbeuk uit 1525. 

Het koor en de noordmuur vormen het oudste deel van de kerk. Als je goed naar die noordelijke muur kijkt zie je dat die eerst de functie van scheiding met de middenbeuk had. 

Aan de buitenkant van de oostmuur van de zuidbeuk (ja, dat is even oriënteren 😉, maar op de foto kun je het goed zien) is een verweerde epitaaf in de muur gemetseld. Een epitaaf is een herinneringssteen (3). Deze steen heeft waarschijnlijk een plaats in de kerk gehad. Tijdens de Franse Revolutie is deze beschadigd. Statussymbolen werden uitgebannen onder het motto: 'vrijheid, gelijkheid en broederschap'. 

In het koor staat een replica van de zogenaamde 'Epposteen'. Het is het deksel van een stenen doodskist met het oudste portret van een Friese edelman. Zijn naam was Eppo. Je vindt die terug op de rand van de steen. Vrij vertaald luidt de tekst op de steen: 'hier ligt onze lieve Eppo in de aarde. Wie hierlangs komt, bid voor hem'. Hij is afgebeeld met een polsstok. Eppo woonde vermoedelijk op de Tjaardastate en is in 1341 in deze kist begraven. De kerk staat naast de voormalige Tjaarda state.

De zerk is na de vondst geplaatst tegen de kerkmuur van Rinsumageest en later aan het museum geschonken. Daar wordt hij tentoongesteld (5). Het is verleidelijk om de foto rechtop te plaatsen maar dan komt de afbeelding erg ongelukkig over. Dus toch maar liggend. 

Op het kerkhof zijn twee stenen te vinden met ronde boorgaten. Ze worden 'napkestienen' genoemd. De naam 'nap' geeft al aan dat je er iets in kunt bewaren. Volgens de annalen werden er offers in gestopt. Je kan hierbij aan vloeistof denken, een plengoffer. Het gruis dat bij het boren ontstond werd door vrouwen gebruikt in de hoop om vruchtbaar te worden.

De kommetjes maken deel uit van een steenkrans van kleine granietkeien aan de randen van het grafveld. Het waren dus niet 'zomaar' stenen of keien. De plaats waar de kerk staat moet in de oudheid een belangrijke cultusplaats zijn geweest. 

Op de site van de Belemniet lees ik dat er vroeger meer geweest moeten zijn. En dat er muntjes ingelegd werden als offer. De informatie komt van een inwoner van Rinsumageest. Bij de muntjes moet ik gelijk denken aan de tandenfee die vroeger je tandjes meenam en er iets voor in de plaats legde. Wie haalde die muntjes er uit? En wat kreeg je er voor in de plaats? 😊. Overigens heb ik wel eens grotere stenen met kommetjes gezien. 

Glazema stelt dat de napjes waarschijnlijk wel een godsdienstige betekenis hebben gehad, maar dat je ze niet zondermeer kan beschouwen als kommetjes om kleine offergaven in te leggen of er vruchtbaarheidssymbolen in te zien. Over de functie van de napjesstenen of näpchensteine is nog veel onbekend. Ze bevatten in de regel meer kommetjes, soms onderling verbonden door enige versierende in de steen gekraste lijnen, soms nog voorzien van radvormige zonnetekens. De napjes zouden vaak te vinden zijn in de randen van de opstaande stenen, die tezamen een steengraf vormen. Hij verwijst hier in een noot naar Karl Helm, 1913 pag. 231 e.v.

Bij de noordelijke deur van de kerk liggen ook vier stenen. Maar die hebben een andere functie. Ze werden gebruikt voor officiële bekendmakingen. 

Volgens een legende werden de kinderen van Rinsumageest onder deze stenen geboren. Dat is weer eens wat anders dan gebracht worden door de ooievaar 😉.

'De kerk van Rinsumageest heeft veel interessante elementen die ik graag wil zien', schrijf ik in de inleiding. Dat deel van de missie is zeker geslaagd. Met het waarnemen ging het mis. Al na korte tijd leek het of de energie 'een loopje met me nam'. Dat was nadat in de crypte bleek dat de reserve batterij van het fototoestel zoek was. En voor de volledigheid: de andere was leeg. Dus wat te doen? Het jammere was dat ik me niet bewust was van de verwarring die daarmee ontstond. En gezien het feit dat ik niet om de hoek woon is het wachten op een nieuwe gelegenheid. Komt vast een keer goed 😉.

Bij Geysen lees ik over zonnewendelijnen, waarbij je vanaf de ene kerk de zon kan zien verschijnen achter de andere kerk. Hij noemt een zomerzonnewendelijn en een winterzonnewendelijn in zijn boek 'De Oude Wijsheid'.

De noord-oost gerichte zomerzonnewendelijn loopt vanuit het centrum van Leeuwarden via Rinsumageest, Dokkum en Lioessens naar de kust (6). Vanaf de 

http://www.debelemniet.nl/itemnapjesstenen.html (afbeelding 7)

https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.340705/page/n241/mode/2u Karl Helm, 1913 pag. 231 e.v.