De legende van de stier in Edam

De legende vertelt dat de bouwheren het niet eens konden worden over de plaats waar de nieuwe kerk moest komen. Zo werd er besloten om een stier los te laten in het midden van de stad. Deze legde zich ter ruste op een verhoging in het noorden. Dit werd gezien als de goede plaats om de kerk te bouwen. Zo komt het dat de Grote Kerk of Sint Nicolaaskerk aan de buitenrand van het dorp staat en niet in het centrum. In het wapen van Edam staat een stier centraal. Kan toeval zijn?
In de brochures van de kerk vinden we de toevoeging dat 'de bouw van de nieuwe kerk deel uitmaakte van een weloverwogen stadsuitbreiding aan het begin van de 15 de eeuw'. Het eerste kerkje moet echter al ver voor die tijd gesticht zijn.

De legende van de ossen in Nijland

Ook aan de Sint-Nicolaaskerk in Nijland is een zelfde legende verbonden. Twee aan elkaar gebonden ossen moesten de goede plaats voor een nieuwe kerk bepalen. Hier was geen onenigheid over de plaats, maar werd het werk dat overdag tot stand kwam tot drie keer toe afgebroken. De ossen trokken een kar vol bouwmaterialen en werden losgelaten om hun eigen weg te zoeken. Ze werden de volgende morgen terug gevonden in een rietpoel. Daar werd de nieuwe kerk gebouwd. De ossen hadden brandende waskaarsen tussen hun hoornen. Ik vind het een geweldig verhaal!

Gewijd aan Sint Nicolaas

De Grote Kerk in Edam is gewijd aan Sint Nicolaas. Hij was onder meer de beschermheilige van schippers, scheepsbouwers, vissers en handelslieden. De bevolking van Edam, havenstad,  kon zijn bescherming dan ook goed gebruiken.
In het hoofdstukje gewijd aan de bouw stuit ik op de volgende tekst: 'Op de avond voor 6 december werd met enige ceremonie een staf in de grond gestoken op de plaats waar het hoofdaltaar zou komen te staan. De eerste zonnestralen die de volgende morgen op de staf vielen veroorzaakten een schaduwlijn. Die lijn noemde men de levenslijn van de kerk'. Deze lijn werd doorgetrokken over de hele lengte die de kerk moest krijgen. Het bevestigt de wijding aan de goedheiligman, waarvan we allemaal de 'verjaardags'datum kennen 😁.

Leuk, denk ik.  Maar klopt het ook? Ik onderzoek de ligging van de kerk op de plattegrond. Op het eerste gezicht loopt de lengte-as min of meer oost - west. Met de oostelijke kant iets opgeschoven naar het noorden, maar deze marge is maar klein.
Om een kerk precies oost-west uit te lijnen kon de bouw het beste beginnen op 21 maart (of 21 september). Dan staat de zon exact in het oosten. Eventuele afwijkingen hebben dan te maken met energiestromen die de kerk voeden.

De stier, het altaar en de 'Nicolaas'lijn

Die 'Nicolaas'lijn zit me toch niet lekker. Ik probeer me een beeld te vormen van de ligging. Op 6 december naderen we midwinter en komt de zon een stuk lager op, in het zuid-oosten. De lijn van de staf van Sint-Nicolaas loopt dus niet synchroon met de middellijn van de huidige kerk, is mijn voorzichtige conclusie.
Kruist deze 'Nicolaas'lijn de belangrijkste eerste energiestroom? En hoe wisten ze dan precies waar het altaar moest komen?
'Dieren prefereren vaak een leycentrum. Bekend is dat ossen en koeien bij voorkeur op een knooppunt gaan liggen. Duizend jaar geleden bepaalden ossen waar een kerk moest komen en de plaats van het altaar' lees ik in een stukje over leylijnen en heiligdommen (bron). 
Dat brengt me terug bij de legende van de stier. Als de plaats waar de stier ging liggen gezien werd als het beste plekje, moet dat ook de beste plek voor het altaar geweest zijn. Dan snap ik ook waarom die staf daar  in de grond werd gestoken...

Het altaar en de zon

Het altaar op het knooppunt wordt beschenen door de zon op het moment van de bouw van de kerk. Zou het dan ook nu nog de eerste stralen op die decembermorgen opvangen door bv een raam? 
In vroegere tijden werden bepaalde beelden en altaren bij opkomst door de zon beschenen, lees ik bij Mellie Uyldert. 'Op dat tijdstip werd op die plek een bijbehorend feest gevierd'. Ik herinner me de kerkmis in Orcival waar de zon op 15 mei precies op het altaar scheen. Alléén op die dag en dan ook nog precies om twaalf uur. Geldt dat ook voor deze kerk? Over het feest hoef ik mijn hoofd niet te breken 😃.

Een oude kerk

Onder de eerste plattegrond op het informatiebord staat het jaar 1475 vermeld. In de kerk zelf zijn resten van fundamenten gevonden uit ongeveer 1320. Dat scheelt dus zo'n anderhalve eeuw. Vermoedelijk dateert de bouw van het eerste kleine kerkje uit het begin van de 14de eeuw.
Kerken werden in de Middeleeuwen niet zomaar gebouwd. Bouwplaatsen werden met zorg uitgekozen. Niet alleen de energie van de aarde, maar ook die van de zon speelde een belangrijke rol.
Op internet vind je de Grote of Sint-Nicolaaskerk genoemd op verschillende sites over leylijnen.

Stadia kerkenbouw

Prachtig bewerkte pilaren

  

Details pilaren

---

Adres

Grote Kerkstraat 57, 1135 BC Edam

Noten

Onze voorouders bouwden tot 1350 hun heiligdommen bij voorkeur op krachtplaatsen (lees: voor-christelijke heiligdommen, leylijnen, leycentra). Van runderen is bekend dat ze graag op knooppunten van leylijnen gaan liggen.
Het verhaal van een stier of os die de plaats van een stad of kerk bepaalt door er te gaan liggen komt regelmatig terug in verschillende bronnen.
Dieren hebben een speciale voorkeur voor bepaalde plaatsen. Runderen, honden en paarden zoeken plaatsen waar de energie 'yin' is. Daarentegen worden katten, mieren, bijen aangetrokken door 'yang' energie.

Bronnen

Brochure: Grote Kerk Edam (Uitgave: Stichting Vrienden van de Grote Kerk)
Brochure: De grote kerk van Edam (vereniging Oud Edam)
Mellie Uyldert - Aardes levend lichaam

Eerdere blogs

Een bijzonder moment in Orcival 

Websites

Legende Edam bron 1
Legende Edam bron 2 
Legende kerk Nijland  bron 1
Legende kerk Nijland bron 2 
Sint Nicolaas beschermheilige
Leylijnen en heilige plaatsen bron