Meerminnen en meermannen in Zierikzee
Door Joke Visker - augustus 23, 2018
Boven het poortje op de Melkmarkt houden een meermin en een meerman het wapen van Zierikzee in hun midden. Ik heb het al eerder gezien en op de foto gezet. Tot op vandaag hebben alleen deze meermin en meerman mijn aandacht gevangen. Pas tijdens een animatie in het stadhuismuseum komt het wapen opnieuw in zicht. Zeemeerminnen en zeemeermannen schuiven voorbij op het scherm en ik vind ze terug op de glazen deuren die toegang geven tot de verschillende zalen...
Een meermin en een meerman boven het poortje op de Melkmarkt
Meerminnen en meermannen
Met een half oog doorkruis ik met mijn man en kleinzoon het museum. Alert op meerminnen en meermannen. Nu ik weet dat ze er zijn wil ik ze namelijk heel graag vinden. En ze staan niet in het genummerde gidsje vermeld.
Pas aan het einde van ons bezoek traceer ik ze bij de lift. Mijn man en kleinzoon wachten geduldig in de hal tot ik foto's gemaakt heb van meerminnen en -mannen met en zonder wapen. Ze slaken een passende zucht als ik terug ren om het wandkleed met de legende van de meermin te zoeken. Het hangt in dezelfde hal.
Het wapen op de toegangsdeuren naar de zalen
De verzameling in de vitrinekast
Het wapen boven de kast op de wand
Bij de uitleg in het aparte gidsje in de hal stuit ik op een interessant gegeven. 'Op oude zegelstempels van Zierikzee wordt het wapenschild van de stad - met daarop een leeuw- aan weerszijden vastgehouden door twee meerminnen. Later, in de 16de eeuw, is een van de meerminnen vervangen door een meerman'. Beetje bedenkelijk in mijn ogen :-). Op de vergroting van de foto zie je de twee meerminnen terug. Het zegel stamt uit 1425 (moderne afdruk).
Informatie uit het gidsje behorende bij de vitrine Oude zegel met twee meerminnen
Meerminnen en meermannen in de stad
Ik kom er al snel achter dat er meerdere afbeeldingen van deze zeewezens in de stad te vinden zijn. Je vindt er een op de gevel van de Beurs of Gasthuiskerk (meermin en meerman). Aan de stadskant van de Noorderhavenpoort is het wapen van Zierikzee afgebeeld met twee zeemeerminnen. En in de Venkelstraat op nummer 35 is een gevelsteen te bewonderen met een (zee)meerman.
Gevel Beurs of Gasthuiskerk: meermin en meerman
Beurs of Gasthuiskerk: meermin en meerman dichterbij gehaald
Gevelopzetstuk Noorderhavenpoort stadszijde: twee meerminnen
Wapen met twee meerminnen dichterbij gehaald
Zeemeerman als gevelsteen aan de Venkelstraat
De legende
Van de vissers van Westen Schouwen wordt verteld dat ze 'zo rijk waren als de zee diep was'. Zo rijk zelfs, dat ze voor hun schepen zilveren spijkers gebruiken. De gespen op hun schoenen waren van goud. Ze waren trots en wreed. Op een dag vingen ze een meermin in hun netten. Ze smeekte de vissers om haar vrij te laten, maar die lachten haar uit. Haar mannetje volgde het schip tot in de haven. Zijn vrouwtje werd aan wal gebracht en stierf op de kade. De meerman ontstak in woede. Hij wierp een handvol zand en wier in de haven en riep:
Schouwen, Schouwen, 't zal je rouwen,
Dat je mijne vrouwe houwe!
't Rieke Schouwen sal vergaen
Alleen de toren blijven staen!
De haven is verzand en de vissers werden zo arm, dat ze als bedelaars door het eiland moesten trekken.
Zelfs op het kleine waddeneiland Baltrum in Oost-Friesland werd er over verteld. Hier wist het 'zeewijfke' dat in Schouwen gevangen was te ontsnappen. Terwijl ze in het water glipte en in de diepte verdween, riep ze dreigend:
O, Schouwen, o, Schouwen,
Dat sall di rouwen!
De volgende dag kwam er een grote vloed opzetten, die heel Schouwen heeft overspoeld.
Het wandkleed beeldt de 'Legende van Westenschouwen' uit.
Adres
Stadhuismuseum: Meelstraat 6, 4301 EC Zierikzee
Noten
-Het wandtapijt is geweven door de weverij van Edmond de Cneudt naar een ontwerp van Cuno van der Steene, 1944
-Sage is een passender woord voor dit volksverhaal.
-Op 28 april 2018 is er een standbeeld van een zeemeermin op Schouwen onthuld. Het silhouet van roestvrij staal staat op een sokkel van schelpen. Het beeld staat bij de rotonde bij de trap naar het strand.
Gerelateerde blogs
Bronnen
Museum: Gidsje bij de vitrine
Zeeuws Sagenboek - J.R.W. en M. Sinninghe (1933).
Websites
Geplaatst in legende
Reacties
Een reactie posten