Maastricht: die dag ga ik op kerkenpad
Door Joke Visker - juni 21, 2016
Half slaperig stap ik om zes uur in de auto. Mijn man gaat een dagje brood bakken bij de Bisschopsmolen in Maastricht en ik heb bedacht dat ik de St. Servaasbasiliek wil bezoeken. Nog voor negenen sta ik op een bijna verlaten Vrijthof. Een eveneens vroege bezoekster fotografeert de kerk en brengt me op een idee. Stil en leeg ligt het plein te wachten op de drukte van de dag...
De St. Servaasbasiliek
De St. Servaasbasiliek is gebouwd boven het graf van Sint Servaas. Hij was de eerste bisschop in Nederland en werd in het jaar 384 in Maastricht begraven. Dat gebeurde buiten de stad, langs de heerweg, zoals dat in de Romeinse tijd gebruikelijk was. Talloze pelgrims bezochten sindsdien deze plek om hem te vereren. Boven het graf werd een kleine, houten kapel gebouwd, die later vervangen is door een stenen kerk. De huidige basiliek heeft in de loop der tijd een aantal uitbreidingen ondergaan. In de schatkamer worden relieken bewaard van Sint Servaas, samen met die van andere heiligen. Mijn belangstelling gaat voornamelijk uit naar de crypte en het leycentrum.
De St. Servaasbasiliek is gebouwd boven het graf van Sint Servaas. Hij was de eerste bisschop in Nederland en werd in het jaar 384 in Maastricht begraven. Dat gebeurde buiten de stad, langs de heerweg, zoals dat in de Romeinse tijd gebruikelijk was. Talloze pelgrims bezochten sindsdien deze plek om hem te vereren. Boven het graf werd een kleine, houten kapel gebouwd, die later vervangen is door een stenen kerk. De huidige basiliek heeft in de loop der tijd een aantal uitbreidingen ondergaan. In de schatkamer worden relieken bewaard van Sint Servaas, samen met die van andere heiligen. Mijn belangstelling gaat voornamelijk uit naar de crypte en het leycentrum.
Om negen uur is de kerk nog niet open voor bezoek. Wel kan ik even een kijkje nemen in de galerij en een kapel. De ingang van de kerk ligt op het noorden en even ben ik gedesoriënteerd. Mijn gevoel voor richting is niet optimaal en ik ben niet gezegend met het bekende postduiveninstinct. Recht voor me een galerij, rechts van me een kapel waar een dienst gehouden wordt en links een gang die de hoek om lijkt te gaan. De ligging van de kerk is nog niet duidelijk, maar de plattegrond die ik later scoor helpt me enorm.
Adres
Links: Het Vrijthof in de vroege ochtend, met de St. Servaas en de St. Jan
Rechts: De galerij van de Sint Servaasbasiliek bij binnenkomst
Leycentrum
Mijn eerste verkenningstocht heeft de twee westertorens als doel. Ertussen bevindt zich een sterk leycentrum en het lijkt me goed om daar te beginnen. Een rondje rond de kerk brengt me op de goede plek.
De westkant wordt versterkt met grote steunbogen, met in één daarvan een nis met een zittende madonna-met-kind. Aan de andere kant van de straat traceer ik een beeld van Maria aan de gevel, eveneens met kind.
De energie tussen de twee torens is voor mij aan de buitenkant niet echt voelbaar, maar ik heb goede hoop dat het binnen beter lukt. Daar kom ik terecht bij het orgel. De plek tussen de torens is niet toegankelijk, maar in ieder geval ben ik in de buurt. Hier voel ik de energie wel beter, in aanmerking genomen dat ik weet waar ik moet voelen.
Het Vagevuur
Aan de zuidzijde kom ik langs een portaal met beelden aan de muur, in de sfeer van de Franse kathedralen. Het ziet er mooi uit. Het hek ervoor is gesloten en ik besluit met een foto te wachten tot later op de dag. Ik vervolg mijn tocht door een straatje tussen de Sint Janskerk met zijn rode toren en de Sint Servaas door naar het Vrijthof. Het werd in de volksmond 'Het Vagevuur' genoemd en heeft nu een eigen naambordje. Onderweg kom ik een prachtig bewerkt kruis tegen, met Armeense decoratie. Daarna is het even tijd voor koffie :-), waarna ik een bezoek breng aan de VVV.
De Crypte
Terug op het Vrijthof schuif ik met mijn plattegrond heen en weer om een goed beeld te krijgen van de ligging van de Sint Servaaskerk. Vanaf het terras is dat minder moeilijk, want ik kijk tegen het koor aan, dat traditioneel in het Oosten gesitueerd is. Binnen is het nog even zoeken, maar na het passeren van de lange-gang-links-met-hoek-naar-rechts kom ik door een zware deur in de eigenlijke kerk. Als eerste breng ik een bezoek aan de crypte. Als enige bezoeker heb ik alle tijd en ruimte. De crypte is oud en de vloer bestaat uit kleine gekleurde tegeltjes. In tegenstelling tot de basiliek van St. Hubert zijn deze niet door pelgrims als aandenken meegenomen (Zie gerelateerde blogs).
Van de zes pilaren heeft er één een afwijkende kapiteel. Kijk, vroeger zou me dat niet opgevallen zijn, maar door de tijd heen leer ik naast het voelen om ook te kijken :-). De rij stoelen bij de laatste pilaar is omgedraaid, waardoor je richting het graf van Sint Servaas kijkt. Ik blijf nog een tijdje genieten van de rust en ga dan naar de bovenruimte.
De crypte met zijn pilaren Pilaar met een afwijkende versiering
Gemist labyrint
Na mijn bezoek cirkel ik nog wat om de kerk heen en mis daarbij het Bergportaal aan de zuidkant, dat nog op mijn lijstje stond. Dat is jammer, want daar is ook een labyrint, gebouwd in de 19e eeuw. Kijk je naar de beelden, mis je de vloer. Kan alleen mij overkomen.
Sint Jansbasiliek
Mijn kerkenpad voert de rest van de middag nog langs de Sint Janskerk en de Basiliek Onze Lieve Vrouw 'Sterre der Zee'. De Sint Janskerk is overzichtelijk en werd oorspronkelijk gebouwd als doopkapel voor de Sint Servaas. Onder de ramen in het koor zijn oude kraagstenen aangebracht met de afbeeldingen van de twaalf apostelen. In dezelfde ruimte zijn drie schilderingen van 'Het Lam Gods' te bewonderen. De Sint Jan is in Maastricht de kerk met de meeste grafstenen, 115 in getal. Genoeg redenen om even binnen te wippen.
Links: Fresco van 'Het Lam Gods' in de Sint Janskerk
Rechts: Kraagsteen apostel Petrus (met sleutel) in de Sint Janskerk
Basiliek Onze Lieve Vrouwe 'Sterre der Zee'
De Basiliek Onze Lieve Vrouw 'Sterre der Zee' vormt het sluitstuk van mijn bezoek. De aanblik van het Mariabeeld in het zijportaal van de kerk is prachtig. Binnen is het donker en de kerk maakt vandaag letterlijk een gesloten indruk.
De crypte en de kruisgang zijn niet toegankelijk. De blauwe hemel in het koor wordt tijdelijk verlicht als je een munt in een apparaatje stopt. Hetgeen ik ook prompt doe, want het is de moeite waard en zo zie je nog eens wat :-).
Toch heeft de donkere kerk een verrassing voor me in petto. Er staat een Mariabeeld met rode jurk en blauwe mantel. Die rode kleur werd aan de vruchtbare vrouw toegekend, totdat ze haar symbool van passie moest verruilen voor het maagdelijke, hemelse blauw.
Als ik nog even plaats neem om indrukken in me op te nemen valt mijn oog op een fresco op een van de pilaren. Een tweede verrassing na die eerste momenten van teleurstelling.
En gek genoeg, als ik over het middenpad van deze kerk naar het koor loop, voel ik een duidelijke energie. En dat staat nou weer niet genoemd in de berichtgeving :-).
Buiten gekomen wacht ik in het zonnetje tot het tijd is voor de terugreis. Meer dan tevreden stap ik om vijf uur in de auto richting huis. Uit de achterbak komt de geur van versgebakken brood 😉.
Adres
Sint Servaasbasiliek: Keizer Karelplein 3, 6211 TC Maastricht
Sint Jansbasiliek: Vrijthof 24, 6211 LD Maastricht
Onze Lieve Vrouwebasiliek: Onze Lieve Vrouweplein 7, 6211 HD Maastricht
Noten
Gerelateerde blogs
Rode mantel van Maria
Sint Hubert
Bronnen
Leylijnen en leycentra in de lage Landen - Wigholt Vleer p.195
Websites
Geplaatst in Basiliek Kapel Kerk Krachtplaats
Reacties
Een reactie posten