Olwen en de Reuzen Meidoorn

Aanvulling op het blog over Doornroosje en de Meidoornhaag

Als de koningszoon Kilwyk toestemming vraagt voor een huwelijk met Olwen is dat niet zomaar één, twee, drie geregeld. De naam van haar vader Yspathaden Penkawr kan vertaald worden als 'Reuzenmeidoorn'. Hij vormt een reuzegrote belemmering voor het huwelijk. De reden ervoor is dat het lot heeft bepaald dat hij spoedig na een huwelijk van zijn dochter zal sterven. Daarom moet Kilwyk een aantal onmogelijke taken uitvoeren om Olwen zijn bruid te mogen noemen. Zo onmogelijk dat Yspathaden ervan overtuigd is dat het hem nooit zal lukken.

De legende

Er waren eens een koning en een koningin. Ze leefden niet lang en gelukkig, want spoedig na de geboorte van hun zoontje Kilwyk sterft de moeder.
Als het eindelijk tijd is om te hertrouwen kiest de koning de weduwe van een door hem verslagen koning tot vrouw.
Omdat ze samen geen zoon krijgen is het de wens van de stiefmoeder dat Kilwyk met haar dochter trouwt. Als hij hier niet in meegaat, voorspelt ze dat hij dan alleen kan trouwen met Olwen, de dochter van Yspathaden Penkawr (de 'Great Hawthorn', de Grote Meidoorn).
Dat is een zoete wraak, want Kilwyk zal daar nooit toestemming voor krijgen van haar vader. Het lot heeft namelijk bepaald dat hij kort na het huwelijk van zijn dochter zal sterven. Het alternatief is dat hij nooit zal kunnen trouwen. 
Kilwyk vraagt zijn neef koning Arthur om toestemming voor een huwelijk met Olwen. Niemand heeft ooit van haar gehoord en niemand weet waar ze woont. Arthur laat vergeefs naar haar zoeken en na een jaar gaat Kilwyk zelf op pad. Hij krijgt hulp van zes mannen die hem helpen bij het ontdekken van de woonplaats van zijn aanstaande bruid. Uiteindelijk komt het gezelschap terecht bij een onbereikbaar kasteel. Een schaapherder die in de buurt is vertelt het nieuws van het bezoek aan zijn vrouw en kort daarna vindt de eerste ontmoeting plaats. 
Olwen verschijnt in een rode zijden mantel en haar gouden halssnoer is bezet met smaragden en robijnen. Haar haar is zo geel als de bloeiende brem, haar huid is nog blanker dan het schuim op de golven.  Haar handen zijn zo fijn als de anemonen in het woud. Haar blik is nog helderder dan die van een valk. Haar boezem is nog weelderiger dan het dons van een witte zwaan. Haar wangen hebben de kleur van rode rozen. 
Olwen stemt in met een huwelijk en neemt Kilwyk mee naar haar vader. Na drie pogingen om de mannen met giftige pijlen te raken, waarbij hij zelf gewond raakt is Yspathaden bereid tot een compromis. Het huwelijk kan alleen plaatsvinden als Kilwyk aan dertien taken voldoet. Het wordt gezien als een bruidsschat. Vanwege de onmogelijkheid om aan die eisen te voldoen wordt het huwelijk onbereikbaar. Maar Yspathaden heeft buiten koning Arthur en zijn helpers gerekend. 
Een aantal taken die uitgevoerd moeten worden hebben betrekking op de haardos van Yspathaden. Zijn haar moet gewassen worden. Om zijn baard te scheren heeft hij een slagtand nodig van een levend zwijn. Het bloed van een zwarte heks is nodig om zijn haar zacht te maken en te kunnen spreiden. Probleem is alleen dat het bloed warm aangeleverd moet worden. En dan zijn er nog de kam en de schaar die tussen de oren zitten van een Ierse koning, die door een vloek in een zwijn is veranderd. Logischerwijs moet de groep dus op zoek naar een zwaard waarmee het zwijn gedood kan worden.
Na een toch vol gevaren komen de mannen terug op het kasteel. Yspathaden wordt geknipt en geschoren en verliest daarna zijn leven door onthoofding. Olwen moet de tol voor de liefde met het verlies van haar vader betalen. Er wordt verteld dat zowel vader als dochter deze voorspelling van het lot kenden. 
Ik heb er over nagedacht waarom die taken rondom het knippen en scheren zo belangrijk waren. In een van de bronnen wordt dit gezien als rituele voorbereiding op het huwelijk. Als vader van de bruid moet Yspathaden er op zijn best uitzien. 


Illustration by John D. Batten (1892) 

Olwen als Meibruid

Olwen mag dan de dochter zijn van een wrede, boosaardige reus, in het verhaal wordt ze neergezet als een bijna hemelse verschijning. In de mythologie van Wales is ze de godin van Beltane (vruchtbaarheidsfeest op 2 mei). 
Tilt het verhaal een puntje op van de oude rituelen die met de meimaand verbonden waren? Was Olwen de meibruid die een ritueel huwelijk met een nieuwe koning aanging om daarmee de vruchtbaarheid van het land te waarborgen of af te smeken?
Moest de oude koning in de mythe daarom gedood worden? Is dat de 'vertaling' van het lot dat zowel de koning als de prinses kenden? Eigenlijk moet je niet proberen om sprookjes en mythen te ontrafelen... 

Een spoor van witte klaver

Olwen laat een spoor van witte bloemen achter bij elke voetstap die ze zet. Het zijn bloemen met drie blaadjes met de Engelse naam trifoilAls ik zoek naar de Nederlandse naam kom ik uit bij de witte klaver. Olwen laat dus een spoor van witte klaver achter zich als ze zich voortbeweegt. In de originele versie staat dat er vier witte klavers opbloeiden waar zij haar voet neerzette. De betekenis van haar naam is dan ook 'Zij van het witte spoor'. 
In het boek 'The White Goddess' wordt een relatie gelegd met de Melkweg. De Melkweg ontleent haar naam aan de Griekse godin Hera. Zij weigerde de zoon van haar ontrouwe echtgenoot te voeden. De gemorste druppels vormden de Melkweg. Vervang de druppels melk voor de witte klaver en je krijgt een verhaal met een vergelijkbare symboliek.

Wat maakt de witte klaver zo bijzonder?

Zo opvallend is het bloemetje niet. Het is niet de eerste bloem die bij me opkomt bij het lezen van een Keltisch sprookje. Wat zijn de verborgen eigenschappen van deze bloem? Bezit de witte klaver geneeskrachtige eigenschappen? En waarom staat ze in de schaduw van de bekendere rode klaver? Ze lijkt een beetje over het hoofd gezien, of is dat juist de bedoeling? 


Voorzichtig steken de eerste bloemen na het maaien hun kopje op

Drie blaadjes voor de Drie-eenheid, drie blaadjes voor de Drievoudige godin

De klaver was voor de Druïden in de Keltische tijd een belangrijke plant. Met name de drie blaadjes zijn door de tijd heen een onderdeel voor de verering geweest. Drie staat symbool voor de Drievoudige Godin in de gedaante van de jonge vrouw, de moeder en de oude wijze vrouw (de Crone). Mogelijk kun je de lichte V-vorm op het blad associëren met een kelk. 
In de vijfde eeuw werd de Heilige Drie-eenheid door Sint Patrick aan de Ieren uitgelegd. Als symbool daarvoor gebruikte hij de klaver. Voor de katholieke bevolking is het klaverblad nog steeds het onofficiële symbool van Ierland. (Het officiële Ierse symbool is de harp). Het klaverblad wordt ook wel de 'shamrock' genoemd. Het klavertje wordt door de Ieren gedragen op 17 maart, als herinnering aan de komst van Sint Patrick in Ierland op die dag in de vierde eeuw. De naam is ook van toepassing op andere planten met driedelige bladeren. Er zijn veel betekenissen met het getal drie als eenheid: denk aan  lichaam, ziel en geest. 
Als je de naam van de plant goed vertaalt betekent die: blad dat uit drie delen bestaat. In tegenstelling tot de rode klaver, waar de bijen niet bij kunnen komen (maar de hommels wel), komt de klaverhoning van de witte klaver. 
Van de werking als tovermiddel vind ik alleen informatie over de klaverzuring, die vaak in een adem genoemd wordt met andere klavers. Gezien de betekenis van de Drievoudige Godin in Keltische tijden en de Drievuldigheid in christelijke tijden valt de witte klaver in mijn beleving buiten de afweermiddelen tegen heksen en andere gevaren.    

Drie keer zoeken naar de witte klaver

In eerste instantie zie ik Olwen in gedachten lopen in het bos om later te beseffen dat witte klaver gevonden wordt in weiden en bermen. In de bermen en op de dijk waar ik als kind speelde vind ik haar niet terug. De graslanden liggen wat verder uit de buurt. Veel bermen zijn gemaaid en hoge kruiden nemen de plaats in op de dijken. Toch zou ze vanaf mei / juni moeten bloeien tot de herfst. Ik geef de moed dus nog niet op.
Ik bedenk me dat ik de klaver misschien het makkelijkst kan vinden op vergeten plekjes groen die aan de maaimachines zijn ontsnapt. Ik vind mijn eerste klavertje-drie op een klein speelveldjes ingeklemd tussen huizen. Daarna laat ik het over aan mijn voeten om de weg te bepalen. Langs het water van een van de vlieten staan een paar bosjes met meerdere bloemen. Met het oog op mensen die vanaf hun balkon zicht hebben op mijn acties besluit ik er niet naast te gaan zitten. Ik spring teveel in het oog. Een stukje verderop aan het kaadje heb ik opnieuw geluk. Op een plekje zonder toeschouwers vlei ik me tussen de kruiden in een poging de energie op te pakken. Om daarna aan een paar fietsende voorbijgangers uit te moeten leggen dat het goed met me gaat (nee, ik ben niet gevallen). 


Aan de overkant van het water een Wilgengroet 😉

De dag erna vind ik mijn 'veld' in een besloten tuin in het centrum van ons stadje. Zodra ik de hoek omkom staan ze te pronken. Een groot deel van het grasveld is door de bloemen in beslag genomen. Kleine, een beetje vuilwitte schapenkopjes steken uit boven het gras. Ik neem plaats op een bankje in de wetenschap dat ik hier zonder problemen in kan tunen op het veldje. Het voelt alsof er een frisse energie langs me strijkt. Tevreden bedenk ik me dat het na drie keer was dat ik heb gevonden wat ik zocht 😉.



Het veld witte klaver dat heel groot belooft te worden. 
De klaverblaadjes reiken tot de bomen


Binnentuin seniorencomplex De Vliet Maassluis.
Er komt in 2021 nieuwbouw op deze plaats.

Nu ik er op attent ben gemaakt zie ik de schapekopjes werkelijk overal 😉.


Brielle, 27 juni 2020


Soms vind je spontaan velden waar je eerder naar op zoek was. Zoals klaprozen en madeliefjes. 
Ik heb de foto's toegevoegd aan de betreffende blogs. 



Binnenbocht onderaan rand Rozenlaan Westlandse Weg Maassluis


Bronnen
Cleene, Marcel de - Lejeune, Marie Claire, Compendium van Rituele Planten in Europa, 2000
Culpepers's Complete Herbal & English Physican, editie 1977
Franklin, Anna & Lavender, Susan, Herbcraft, 1996 
Graves, Robert, The White Goddess, 2001
Houtzager, Guus (bewerking), De mooiste Keltische mythen en sagen, 2012
Maessen, Yvonne, Rekkers, Gerda, Kruidenbundel, Signatuur en eigenschappen deel 2, 2013
Norman, Julie, Celtic Reiki, cursus 2005


Reacties

  1. Leuk, dit wist ik allemaal niet niet van klaver, het park waar ik wandel staat er nu vol van en inderdaad ik zag drie blaadjes.

    BeantwoordenVerwijderen