De uil zat in de olmen en de koekoek op het dak

'De-ze-da-me-zal-het-zijn'. Ik word wakker met de herinnering aan een kringspelletje uit mijn jeugd. 'Groen is gras, groen is gras, onder mijne voeten'. Zo ongeveer achttien keer heb ik het in mijn droom begeleid en gezongen tot alle deelnemers aan de beurt zijn geweest. Niet echt uitgerust wakker geworden dus, en bovendien blijft het melodietje in mijn hoofd hangen...

Hebben die liedjes een betekenis?

Liedjes van lang geleden kunnen oude wijsheid in zich bergen, en ik ben benieuwd of dit er een van is. Soms gaan ze over leven en dood, over heen en weer varen naar de overkant of de rivier oversteken. Nieuwsgierig naar de onderliggende betekenis denk ik na over de symboliek van het groene gras, de koekoek en de naam Augustijn. Waarom niet: 'En de merel op het dak zingt zijn lied op zijn gemak' als we het toch over zingen hebben? Of: 'O, mijn lieve Valentijn' (of Constantijn)? 

Klopt de tekst nog zoals ik me hem herinner? Een paar aanpassingen poppen op. 'Hé daar, plaatsje maken voor de jonge dame'. Mijn kinderoren hoorden: praatjesmaker :-). En het is niet: 'Waar zal ik hem zoeken?', maar: 'Ik zal hem zoeken moeten'. Een beetje mistig wordt het allemaal wel, want we moeten een plaatsje maken voor een jonge dame, terwijl we onze vriend moeten zoeken. 

Dat de koekoek op zijn gemak op het dak kan zitten komt natuurlijk omdat het dier zijn eieren in het nest van andere vogels legt. Dan heb je alle tijd om de wereld van bovenaf te bekijken. Het beestje roept zijn eigen naam en dat is dan wel weer bijzonder. Hoewel ik eerder denk dat zijn naam afgeleid is van zijn roep :-). Augustijn is afgeleid van Augustus en kun je koppelen aan een keizer, maar ook aan geestelijken. 

De Olm op het speelplaatsje

Ik laat het even rusten tot ik op een van mijn zwerftochten in de buurt op een verlaten speelplaatsje een Iep ontdek. Of een Olm, als je dat liever hebt. Op dat moment komt het liedje: 'Den uil zat in den olmen' naar boven in mijn herinnering. Via dat liedje switch ik van de uil via de koekoek terug naar mijn bijna vergeten droom. Ik zoek aanvullende informatie in een poging om de betekenis te achterhalen. 

De versie van het lied in 'Verborgen wijsheid van oude rijmen' bevat alleen de eerste vier regels, en wijkt daarom te veel af om hier mee te nemen. Op verschillende internetsites lees ik dat de ik-figuur treurt om iemand die dood is. Daar kan ik wel in meegaan. 
De koekoek wordt ook gezien als een zielenvogel, dus weet misschien beter dan wie dan ook waar gezocht moet worden. Het groene gras staat symbool voor de aarde, waar de ik-persoon op een nieuwe liefde wacht. De koekoek kan als zielenvogel naar de bovenwereld reizen (of zielen terug naar de aarde brengen?). 

Augustijn is een persoon van aanzien, aan wie je laat weten wie er op je pad komt. Je maakt plaats / staat klaar om die te ontvangen. Die keuze is overigens niet willekeurig, want betreft het zevende kind (de-ze-da-me-zal-het-zijn). Met die persoon ga je verder. 

Joepie Joepie houdt het simpeler. Die treurt niet en kiest gewoon een kind dat hij leuk vindt. Verborgen symboliek of gewoon een kinderversje? Wat past het best bij jou?



De Iep op het verlaten speelveldje



Groen is gras, groen is gras onder mijne voeten


Schoenen aangehouden, een gewaarschuwd mens :-)

Groen is gras, groen is gras, onder mijne voeten
Ik heb verloren m'n beste vriend, ik zal hem zoeken moeten
Hé daar plaats gemaakt voor de jongedame
En de koekoek op het dak, zingt zijn lied op zijn gemak
O, mijn lieve Augustijn, deze dame zal het zijn

De uil zat in de olmen, bij 't vallen van de nacht
En achter gindse heuvels, antwoordt de koekoek zacht
Koekoek, koekoek, koekoek, koekoek, koekoek
Koekoek, koekoek, koekoek, koekoek, koekoek

Joepie Joepie is gekomen, heeft m'n meisje weggehaald
Maar ik zal er niet om treuren, gauw een ander weer gehaald
Trala lalalalala lalalalalala lalalalalala lalalalala



Vindplaats

De Olm staat aan de achterkant van de PC Hooftlaan in Maassluis, op een speelplaatsje bij de muur van het autobedrijf. 
Update juli 2021: De boom heeft helaas plaats moeten maken voor nieuwbouw. Het gedicht op de muur is er nog wel. 


Bronnen

Droomboek van A tot Z - Erna Droesbeke
Droomwoordenboek - Tom Chetwynd
Prisma van de symbolen - Hans Biedermann
Verborgen wijsheid van oude rijmen - Mellie Uyldert

Reacties

  1. De betekenis van de tekst van 'Groen is 't gras' kan je vinden op https://bertvanzantwijk.wordpress.com/2016/08/06/groen-is-t-gras/

    BeantwoordenVerwijderen