We volgen onze twee medereizigers, die inmiddels de Sint Maartenskerk zijn binnen gelopen. Daar vind ik haar: Onze Lieve Vrouw van de Hazelaar. Ze hangt in de Bossenierskapel. Zowel het beeldje als de naam ervan intrigeert me. Het beeldje is oud en dateert van rond het jaar 1485. Zo'n driehonderd jaar later verhuist het van een kapel naar deze kerk. Ze zit daar met haar kind op schoot, en draagt de rode kleur van de Moeder onder haar blauwe mantel. Het kind kijkt ernstig en heeft geen babygezichtje. Het bord eronder vertelt haar geschiedenis.

Lang geleden stond deze Maria in de Hazelarekapel, of de Kapel ten Hazelare. Ze is omgeven met legenden. Een ervan gaat over de kanonbal die haar op wonderlijke wijze miste en zachtjes op het altaar terecht kwam zonder iemand van de aanwezigen te verwonden. Die hadden hun toevlucht gezocht tot Maria tijdens de beschietingen van het Franse leger. 

Maar ze heeft meer avonturen beleefd. Toen de kapel in 1785 gesloten werd op last van de bisschop van Doornik, werd ze door een Jonker mee naar huis genomen. Hij bracht haar terug toen de kapel tijdelijk gebruikt werd door de zusters van de Kapucijnessen. Dezelfde Jonker verborg haar voor een tweede keer toen de Fransen opnieuw tot de aanval overgingen en vernietinging of verkoop dreigde. 

In 1805 schonk hij haar samen met de kanonbal aan de Sint Maartenskerk. Die kanonbal, die volgens het bord onder het beeld geplaatst moet zijn, heb ik gemist. Het kan zijn dat die er ook echt niet was, want het blijkt een gewild object te zijn, dat de afgelopen tijd meerdere malen is gestolen. 

Een andere legende vertelt over een wonderbaarlijke genezing, waarbij een meisje na jaren van een verlamming verlost werd. Maar wat mij het meest intrigeert is haar naam: Onze Lieve Vrouw van de Hazelaar. 

De Hazelaar werd gezien als een van de Heilige Bomen in de Oudheid. Volgens legenden beschermt hij tegen onweer en slangenbeten. Hij staat bekend als de boom van wijsheid en intuïtie. Heeft haar beeld ooit in een boom gehangen, of is het eronder gevonden? Bestaan er verhalen over haar beeldje dat terug gekeerd is naar een plek? Wij hebben in Nederland tenslotte ook het Kapelletje van de Heilige Eik (1). Ook in Veldhoven keerde het Mariabeeldje terug naar de boom (2). 

Of is de naam simpel ontleend aan de hazelaars die in de straat groeiden? De Hazelaarsmolen, de Hazelaarstoren en de Hazelaarskapel? Iets in me wil het weten. Ik put de bronnen op internet uit om een afbeelding van de Kapel ten Hazelare te vinden. Tevergeefs. 

Ik constateer tijdens mijn zoektocht dat er in de Sint Maartenskerk twee glas-in-lood ramen aan haar gewijd zijn. Die heb ik echt even gemist. Maar op deze site kun je gelukkig de afbeeldingen ervan vinden (met kanonbal). En misschien ga ik nog wel eens een keer terug, je weet maar nooit. 

Toeval of niet: deze maand staat de Hazelaar centraal. De boom hoort  bij de Maan van het Weerlicht met de volle maan tussen 14 augustus en 12 september. Die valt dit jaar op 18 augustus (2016). Morgen dus :-).