Belstone: een kerk, een steenkring en een leylijn

Belstone ligt in Devon, aan de rand van Dartmoor en we kwamen er in 1991 bij toeval langs. We brachten er een paar uur door in de hoop dat de file op de route naar ons vakantieadres intussen op zou lossen. We lunchten er in de local pub. Gecharmeerd van de loslopende paardjes en de sfeer in het vriendelijke dorpje stond ons besluit vast: hier komen we een keer terug. We deden dat met de familie in april 2019. Een reis met herinneringen en nieuwe ontdekkingen: een bijzondere steen met een kruis in het kerkje, een gemiste steenkring en een leylijn door het dorp....

Meer over de naam Belstone vind je onder de streep.



Belstone 2019 


Belstone 1991: loslopende paardjes

De verkenning

Het dorpje ademt nog steeds de rustige, bijna verstilde sfeer van destijds. De loslopende paardjes ontbreken, maar de houten schandpaal staat nog steeds op het veldje. Zowel onze dochter in haar tienerjaren als onze kleinzoon hebben er in geposeerd. Maar die willen natuurlijk niet graag zo te kijk staan. Uit onderzoek blijkt dat het vroeger een echte schandpaal geweest moet zijn. Nu zit je op een steen met je voeten door de gaten (foto).
De pub lijkt in de loop van de jaren (voor ons) nauwelijks veranderd. We zijn hier 28 jaar geleden geweest. En ook nu gebruiken we weer de lunch, ditmaal voor we op pad gaan naar de Belstone Cleave. Op weg ernaar toe kom je langs een bijna verborgen bron, overdekt door een granieten steen.  

De bron

De bron bevindt zich op het kleine veldje vlak bij de oversteek naar de Belstone Cleave. Het blijft onduidelijk of het om een dorpsbron gaat of om een geneeskrachtige bron. De bron is niet gewijd door de kerk en valt dus niet onder de categorie 'heilig'.  
Is de bron geneeskrachtig? Even vooruitlopend op de steen die ik vond in de kerk en de St. Michaels leylijn die door Belstone loopt sluit ik het zeker niet uit. 
Een andere verklaring wordt gegeven op de site van 'Legendary Dartmoor'. Daarin wordt gesteld dat het bronwater mogelijk diende voor huishoudens en het drenken van vee. Om te voorkomen dat het vee de bron zou verontreinigen is de stenen constructie aangebracht. Dat is ook een optie natuurlijk.


Helemaal links de steen die de bron afsluit  


St. Mary's Church met een vroegchristelijke steen

De kerk staat ongeveer naast de lokale pub, dus ik glip er even tussenuit. Of erin, zoals je wilt. De familie wacht geduldig buiten, dus het is echt een flitsbezoek. 
Het gebouw stamt uit de dertiende eeuw en er is een lijst met vermelding van priesters vanaf 1260. Ik vind er tot mijn verrassing een grote steen tegen een van de muren waarin een kruis gegraveerd is met een grote cirkel om het bovenste deel. 
De steen dateert uit de tijd tussen de zevende en negende eeuw AD. Hij is in de loop van zijn lange leven een aantal keer verhuisd, maar uiteindelijk in de kerk terecht gekomen. Ik vind het verhaal van zijn zwerftocht op een bord ernaast. Samen met een schematische tekening ervan. Het heet officieel een ringcross. 

Er wordt verondersteld dat de steen gediend heeft als markeringspunt. Hij is pas laat gevonden bij de sloop van een rijtje hofjes. Dat rijtje stond tussen de pub en de ingang naar het kerkhof. Daar werd hij met de de gladde kant boven gebruikt als als opstapje naar de kerkruimte op de bovenverdieping. De vorm ervan moest daarvoor wel een beetje aangepast worden. 
De steen kreeg na de vondst een plaatsje in of tegen de muur van de pastorie, die een stukje verder stond. Maar die werd op een gegeven moment te koop gezet. Zo kwam de steen weer terug op het kerkhof waar hij tegen de muur van de kerk leunde. Uiteindelijk belandde de steen in de kerk nadat er onderzoek was gedaan naar de oorsprong ervan. 


The Belstone Ring Cross

De steen met de inscriptie van het kruis is het vroegste bewijs van Christendom in het dorp. En de steen zelf kan een belangrijke betekenis hebben gehad vóór de christelijke jaartelling. 
De gedachte is dat het ringkruis zou zijn afgeleid van het chi (x)-ro (p)-symbool. Deze zouden de eerste twee letters Griekse naam voor Christus vormen: Χριστός. Eerlijk gezegd moet ik moeite doen om dit symbool in de tekening te herkennen. In ieder geval geldt dat voor het 'moderne' symbool. Een P met een x op zijn poot. Wat zoeken levert me een ouder kruis op, dat enige gelijkenis vertoont met de steen in de kerk (bron). Zo kijk je er weer anders naar. Zelf denk ik meer aan het vroegchristelijke zonnekruis zoals je dat vaak op kerkhoven tegenkomt. Het sterkste argument voor mij is de vorm van het kruis.


Links: de schematische tekening van het kruis op het informatiebord in de kerk 
Rechts: Christusmonogram (paneel van een Romeinse sarcofaag) ca 350 na Christus 
Bron: Wikipedia, Publiek Domein


Foto's van blog: Stop! roep ik als ik het oude kerkje zie (link)

Een steenkring op een leylijn

De naam van de pub is 'The Tors Inn'. Dat had natuurlijk een belletje moeten doen rinkelen. We komen net van de Tor in Glastonbury vandaan. 
Aan de westkant van Belstone Tor ligt de steenkring die ik gemist heb (foto). Deze bestaat uit 16 stenen en mist nummer 17. De stenen zijn nog geen meter hoog en de steenkring is ongeveer 7 meter in doorsnee. 
De steencirkel heeft twee verschillende namen. The Nine maidens stonecircle en The Seventeen Brothers.
Er wordt verteld dat de stenen zo oud zijn, dat ze dateren uit de tijd toen er wolven op de heuvels waren en dat er gevleugelde slangen in de lowlands waren. Met dat laatste ga je terug naar de mythische tijd. 

Aan de negen meisjes zit een verhaal vast. Ze waren op een zondag aan het dansen. Dat werd als zonde beschouwd. Als straf daarvoor werden ze veranderd in steen. Daarmee is het verhaal nog niet af. Want als aanvullende straf moesten ze elke dag om twaalf uur dansen. Ik mis een beetje de logica. Want elke dag dansen impliceert dat dat ook voor de zondag gold 😊.
Als uitleg voor het verschil tussen negen en zeventien wordt aangevoerd dat je de dansende meisjes moeilijk kon tellen. En als ze niet dansten kon het ook aan de ondergrond liggen, die door verhitting van de grond een soort leek te bewegen.
De zeventien broers kwamen er ook niet zonder schade vanaf. Ze worden door de luidende kerkklokken tot leven gebracht. Of zij ook dansten weet ik niet. ik heb er niets over gevonden.

De steenkring ligt op de St. Michaels leyline (bron). Deze 350 mijl lange lijn loopt door veel plaatsen die gewijd zijn aan St. Michael. Het begin ervan wordt gemarkeerd door de St. Michaels Mount. De lijn loopt in noordoostelijke richting naar de kust van de Noordzee. Een overzicht van de lijn vind je hier (even scrollen). Plaatsen die genoemd worden zijn o.a. Bodmin, Taunton en Glastonbury. De lijn loopt langs Okehampton en laat Belstone daar nou vlakbij liggen!
Mijn nieuwsgierigheid is gewekt en ik vraag me af of de betreffende lijn dan toevallig ook over Belstone loopt. Dat maakt dat het verhaal van de steen in de kerk en de bron voor mij een diepere lading krijgt. 
Ik prijs me gelukkig met een man die verstand van kaarten heeft en ook nog eens altijd meereist. Hij verlost me van een zoektocht naar plaatsen en coördinaten. En kijk eens wat een verrassing! De leylijn blijkt niet alleen door de steenkring te lopen maar ook nog eens recht door Belstone. 
Als ik dat van te voren geweten had... Dan had ik de familie misschien wel een tijdje in de pub geparkeerd 😊. Je raadt het al: we komen hier een keer terug....



Kaart gemaakt met behulp van Google Earth
Gele pinnen op Michaels Mount, Belstone en Taunton.
Rode pijl op de Nine Maidens steenkring 

Belstone Cleave

Tot slot de foto's die ik maakte in Belstone Cleave. Een impressie van water, bomen en wilde natuur. 





Belstone Cleave: water, bomen en wilde natuur



Adres

St. Mary Church: 
Address: Village Square, Belstone, Devon, United Kingdom EX20 1RB

De naam Belstone

Het eerste waar ik aan dacht bij de naam Belstone is de relatie met een zonnegod. Ik ken de naam Bel en Baäl uit de omgeving van de Middellandse Zee. Beiden hebben de betekenis van 'heer en meester. De naam Baäl is terug te vinden in Bijbelse verhalen.
Zo werd er gedacht dat tin handelaren uit Phoenicië de verering van hun god meegebracht zouden hebben naar Cornwall. We hebben het dan over 1100 BC. Als dank voor een veilige reis eerden ze hun god Baäl. Ze brachten een losliggend stuk rots in de vorm van een heilige stier naar de top van de Tor om hem te aanbidden. Onderaan de heuvel ontstond Baäls ton: Baäls nederzetting. Dat was de uitleg van de Victoriaanse bevolking in de negentiende eeuw. Het kan zelfs zijn dat de lokale bewoners er eigenhandig een steen geplaatst hebben om de legende te bekrachtigen. 
Of moeten we denken aan een zogenaamde logan stone? Dat zijn stenen die een soort schommelen als een klok, als gevolg van een verweerde rots. Die uitleg vind je in het Doomsdaybook. 

Maar: er bestaat ook een (zonne)god met de naam Belenus. Andere namen voor hem zijn Belanus, Belenos, Belin-us, Belus Bel, Beli Mawr. Bel betekent 'Stralend', Belenus mogelijk 'The Bright One'. 
Hij was een van de oudste en meest aanbeden Keltische goden. Deze god wordt geassocieerd met vuur, paarden en het wiel. Hij lijkt wat trekjes van Apollo te hebben. Zo zou hij met een zonnewagen door de lucht hebben gereden.
Anderen zien hem als de Keltische god van lucht en genezing, van boogschieten, voorspelling en muziek. 
Belenus wordt verbonden met het feest van Beltane op 1 mei. Op die dag werd het vee naar de open weiden gebracht nadat het gezuiverd was door vuur. 
Belerion (Belerium) is ook een oude naam voor Cornwall, al door Diodorus Siculus vermeld. Deze laatste schrijver leefde in de eerste eeuw voor Christus. 
 
Websites



Bronnen

Graves, R, The White Goddess, 1948, renewed 1975, Belerium, Cornwall, p. 285
Streit, Jakob, Zon en kruis, 1993