De Kinderbron in Straatsburg

Een van de dingen die ik graag wil zien in Straatsburg is de Kinderbron. Een oude bron waarvan alleen het deksel nog zichtbaar zou zijn. Hier werden de kindjes door de ooievaar opgevist. Met die informatie ga ik op pad. Dat de stad bekend staat om zijn ooievaars is nieuw voor me. Een van de kramen op de kerstmarkt is ermee versierd. Met de kathedraal op de achtergrond is dat wel een leuk gezicht...


De legende van de Kinderbron 

In Straatsburg vist de ooievaar de kindjes uit de Kinderbron. Omdat dat een lastige taak is, wordt hij daarbij geholpen door een kabouterachtig wezentje. Met een witte baard en een rood jasje vaart het in een zilveren boot over het ondergrondse meer onder de kathedraal. Met een gouden netje haalt het de zieltjes op die geboren willen worden. Het wezentje overhandigt de baby's aan de ooievaar, die ze vervolgens thuis aflevert.
Van te voren vindt de bestelling plaats via een tweede bron die een paar straten verderop ligt: de 'Fischerbrunnen' Fontein. Die bron is via een pijp verbonden met het onderaardse meer. Daarmee kan het wezentje aan de slag. Ouders die een kindje wensen leggen suiker op de vensterbank. Zo weet de zielevogel waar hij moet zijn.
De bron zou te vinden zijn in de buurt van het zuiderportaal van de kathedraal. De vrees dat er net deze dagen een kraam van de kerstmarkt overheen zal staan is ongegrond. Met een beetje geluk ontdekken we een putdeksel achter een hek. In die zin, dat dit het enige exemplaar is dat in aanmerking zou kunnen komen. Maar waarom zoek ik de Kinderbron buiten de Kathedraal?





Legendes en bronnen

De Kinderbron met zijn verhalen boeit me enorm. Ooit maakte deze deel uit van een Keltisch Heiligdom. De bron lag aan de voet van drie heilige beuken op een eilandje tussen twee armen van de rivier de Ill. De stam van de Triboken vereerde hier haar brongodin. De bomen werden na een verloren strijd door de Romeinen omgehakt. De bron bleef bewaard. Een tempel voor de oorlogsgodin Roma werd er omheen gebouwd. Meerdere kerken verrezen na elkaar op deze oude heilige plaats.
Bij de bron werden kinderen gedoopt. Ook hier vind ik het verhaal van kort tot leven gewekte kinderen terug. Lang genoeg om de doop te kunnen ontvangen en daarmee het recht hebbend op een christelijke begrafenis. Na de kerstening was dat van enorm belang.

Legendes van Straatsburg

Me verdiepend in de legendes van Straatsburg ontdek ik dat er twee verhalen bestaan over het ondergrondse meer onder de kathedraal. In het eerste zwemmen de ongeboren zieltjes, het tweede gaat over een overmoedige soldaat die in 1681 in de put afdaalt. Omstanders horen hem lachen en juichen, om hem daarna te horen schreeuwen van angst. De laatste waarschuwing van de man luidt: laat niemand na mij hier naar beneden gaan.
In dit tweede onderaardse meer huizen monsters en geesten. De ingang ervan is gesitueerd in een huis tegenover de westzijde (hoofdingang) van de kathedraal. De toegang is goed verzegeld want niemand die het meer gezien heeft kon het levend navertellen.


Verschillende waarheden

In mijn hoofdbron wordt de Kinderbron genoemd in relatie tot het verhaal van de verdwenen soldaat en de tot leven gewekte baby's. De soldaat wordt door de put naar het meer 'gelokt' en is nooit meer teruggekeerd. Een priester heeft de bron in 1766 laten sluiten vanwege de 'verschrikkelijke verhalen'.
De legendes op internet vermelden twee verschillende putten. Uit de ene werden de kindjes opgevist, in de andere huisden de slangen en de monsters. De ene bevindt zich in de kerk, de andere in het bovengenoemde huis.
Een precieze locatie wordt gegeven: De Kinderbron bevond zich in de apsis voor de centrale zuil nabij de muur wanneer je terugkomt door de zuiderportaal (bron). En: In een van de gangpaden van de kathedraal bevond zich een put, die oorspronkelijk diende om de bouwplaats te voeden. Op een oude gravure staat hij in de kathedraal getekend (bron).
De Kinderbron is in 1766 gesloten omdat hij de processies hinderde. De ingangen naar beide meren zijn dus afgesloten. De 'Fischerbrunnen' Fontein is uit het straatbeeld verdwenen.
Bij het zuiderportaal in de kathedraal vind je een ondiepe put met een rooster, waarin munten en kleingeld gedoneerd worden door bezoekers. Een soort wensput. Ik heb er bij wijze van spreken bovenop gestaan. Ik heb zo'n vermoeden dat ik hier de Kinderbron moet zoeken :-).

De ooievaar een handje helpen

Als kind wist ik niet beter of de ooievaar haalde de baby's uit de (rode) kool :-). Omdat er in Urk geen koolvelden waren moesten de kindjes op een andere manier afgeleverd worden. Ooievaars waren daar evenmin voorhanden. Daarom hadden de toekomstige vaders de taak om hun nazaat op te halen bij een grote steen die zo'n 70 meter van de kust onder water lag.
De Ommelebommele steen komt af en toe boven water. De vader die vergezeld werd door de vroedvouw (vroemoer) moest eerst de sleutel van de steen bemachtigen voordat er een kindje uit gehaald kon worden. En er moest voor betaald worden! Een jongetje kostte twee keer zoveel als een meisje (tja). De vroedvrouw had een mandje met warme kleertjes op haar schoot. Daar werd de baby in naar huis vervoerd. De moeder stond hen aan wal op te wachten. 



Het verhaal in dichtvorm


De steen komt net boven de golven uit


Beeldje van het bootje met de vader en de vroedvrouw

Foto's Urk gemaakt door Corrie Bakker




Adres

Kathedraal: Place de la cathédrale - 67000 Strasbourg
Boutique Culture: 10 place de la cathédrale - 67000 Strasbourg

Noot

De naam van de Kinderbron verschilt in de verschillende boeken. Er wordt gesproken over de Kindlesbrunnen, maar ook over de Kindelsbrunne. Hij wordt ook vermeld als Les Puits aux Enfants.

Bronnen

Schwarze Madonnen -Petra van Cronenburg,  p. 52, 56 (Kindlesbrunnen).
Contes et légendes de Strasbourg - Claude Peiz:
* Les trois hêtres et le Kindelsbrunne, p 18-20
* Le lac souterrain de la cathédrale, p. 48-51

Websites

https://www.strasbourg-montagneverte.fr/pages/strasbourg-alsace/legendes-et-mysteres-de-strasbourg/le-puits-de-la-cathedrale.html
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Puits.cathedrale.Strasbourg.png
https://www.strasbourg-montagneverte.fr/pages/strasbourg-alsace/legendes-et-mysteres-de-strasbourg/le-lac-souterrain-de-la-cathedrale.html
https://www.strasbourg.eu/boutique-culture
http://acpasso.free.fr/Chroniques/Fischbrunnen/Puits.pdf (afbeeldingen)
http://www.abedeverteller.nl/waar-komen-de-kindertjes-vandaan/
http://www.flevolanderfgoed.nl/home/kunst/noordoostpolder/urk/de-vroemoer.html