Sterrenkruid /ˈstɛrənkrœyt/

Abonneren

Onze Lieve Bruine Vrouwe in Lier

In de buurt van Antwerpen ligt het stadje Lier. 'Onze Lieve Bruine Vrouwe' staat daar in de Gummaruskerk.  Deze Madonna heeft de kleur en de grote handen van de Zwarte Madonna. Aan de staande houding kun je aflezen dat ze van latere datum moet zijn. Ze is niet alleen een aantal keer verhuisd, maar ook van naam gewisseld....


Onze Lieve Bruine Vrouwe in Lier

Een Madonna met meerdere namen

 Een aardige gastheer loopt met ons mee. 'Dit moet ze dan wel zijn', zegt hij. 'Ze is dit jaar in deze kerk geplaatst. Noemen ze haar bruin? Dat kindje heeft wel een bruin gezichtje, ja'. Zo heeft hij er eerder nog niet naar gekeken. 
Onze Lieve Bruine Vrouwe is net verhuisd. Ze heeft een plaatsje gekregen in de Sint Gummaruskerk van Lier. Ze is niet alleen een aantal malen van plaats verwisseld, maar ook van naam veranderd. Genoemd naar haar eerste standplaats heette ze 'Onze Lieve Vrouw van de Heilige Rust'. Ze stond daar in een kapelletje met dezelfde naam. 
Haar huidige naam heeft ze te danken aan de verkleuring van het eikenhout. De opmerking van onze gastheer is dus zo gek nog niet. Al bij de eerste blik geef ik hem gelijk. Ze heeft de grote handen van de Zwarte Madonna. De mooie uitstraling wordt nog eens versterkt door de kleuren en versieringen van haar gewaad. Daar moet ze de naam Lieve-Vrouw ter Gratiën aan te danken hebben. Want Onze Lieve Bruine Vrouwe is naar de Spaanse mode gekleed. 



Ze heeft de grote handen van de Zwarte Madonna.

Vijf verblijfplaatsen 

Onze Lieve Bruine Vrouwe heeft veel verblijfplaatsen gehad. Haar eerste kapelletje stond vermoedelijk op de Mechelsesteenweg en werd al snel tijdens een militair oproer verwoest. Gebouwd in 1612 heeft het er maar 18 jaar gestaan. En toen stond ze op straat. Of beter gezegd, lag ze tussen het puin. Daar kwam ze wonderwel zonder kleerscheuren onder vandaan. 
Ze werd overgebracht naar de Zwartzusters van Lier. Omdat hun kapel te klein was om de grote volkstoeloop op te vangen, werd beslist om het beeld over te brengen naar de Kluizekerk. Deze ruimere kerk van de predikheren was een belangrijk mariaal bedevaartsoord. Er werden processies voor haar gehouden. De bruine Onze-Lieve-Vrouwe van de Kluizekerk wordt ze hier genoemd. 
Toen de predikheren deze kerk in 1986 verlieten, vertrouwden ze haar opnieuw toe aan de Zwartzusters van Lier. In 2016 (Bijzonder Jaar van de Barmhartigheid) kreeg ze een plaatsje in de Gummaruskerk. Daar staat ze nu in al haar schoonheid en heeft er alle ruimte.

 Genezingen

Onze Lieve Bruine Vrouwe had al in 1604 haar eerste wonder op haar naam staan. Toen was er sprake van de wonderlijke genezing van Richard Van Graesen. Dat is maar liefst 28 jaar eerder dan in het boek 'The Cult of the Black Virgin' vermeld staat (1632). In het genoemde jaar vindt op 18 augustus de wonderbare genezing van Anna Van Rockegem plaats. Deze genezing wordt officieel  erkend als een mirakel. Op 19 september 1632 werd een grootse plechtigheid  gehouden, waarop Michaël Ophovius, bisschop van ’s Hertogenbosch voorging in de eucharistieviering. 
Wat me opvalt is dat deze eerste genezing door Onze Lieve Bruine Vrouwe dus plaats vond voor ze in haar eerste kapelletje huisde. Waar zouden we haar toen hebben moeten zoeken? Haar grote handen staan symbool voor een sterke energie. Was er een plek ergens in de natuur waar mensen haar opzochten voor genezing? Is ze dan na dat eerste wonder in het kapelletje van de Heilige Rust geplaatst? 

Maria afgebeeld als 'Moeder Gods'

Op een van de ramen aan de zuidkant van de kerk is een glas-in-lood raam met Maria die haar kind toont aan de herders en de wijzen. Ze wordt 'Sedes Sapientiae' genoemd (betekenis: Maria als Zetel der Wijsheid). Maria mag voor het eerst in de kerk afgebeeld worden na het concilie van Ephese (431) waarin ze erkend wordt als 'Moeder Gods'. 

Detail glas-in-lood raam: Maria als 'Moeder Gods' 


Maria toont haar kind aan de herders en de wijzen


Madonna in het hoogkoor

In het hoogkoor vinden we een andere Madonna met kind. Ook zij straalt schoonheid uit. Hier is nog veel meer moois te vinden, maar zij sprong er voor ons uit :-).


Madonna met kind in het hoogkoor


 Adres

Het plaatsje Lier ligt in België in de buurt van Antwerpen.
Het adres van de Gummaruskerk: Kardinaal Mercierplein 8, 2500 Lier (België).

Noten

Bijzondere dank aan Nicole Claes en Karel Geenen (Toerisme-Pastoraal Sint Gummarus,  Lier). Van hen kreeg ik alle aanvullende informatie over Onze Lieve Vrouwe van Lier: de kerken en kapellen, de naamgevingen en de wonderen die hebben plaatsgevonden in 1604 en 1632.

Gerelateerde blogs


Bronnen

The Cult of the Black Virgin - Ean Begg

Wil je een berichtje ontvangen als ik een nieuw blog publiceer?
Stuur dan een mailtje naar sterrenkruid@gmail.com, dan zet ik je op de lijst.

Of volg me via RSS: Posts

De Wodanseiken bij Wolfheze

Ze staan er al sinds mensenheugenis: de Wodanseiken in Wolfheze. Hun naam roept iets geheimzinnigs op. Ze staan te midden van veel soortgenoten. Stonden ze vanouds in een heilig eikenbos? Dan is er ook de Duizendjarige Den....

Een bijzonder natuurgebied

 Op de wandelroute van boswachter Herman heb ik vier van de tien punten gemarkeerd: De Duizendjarige Den, De Wodanseiken, De Koningsheuvel en het vroegere kerkdorp Wolfheze. Daar is onderzoek naar gedaan door de Leylijnen Werkgroep Arnhem-Wageningen. Die plekken hebben daarom mijn speciale belangstelling. Maar op meerdere momenten zijn er plaatsen die de aandacht waard zijn. Bij de hoogste sprengkop loop je voelbaar de stilte in. Ook op andere momenten is de stilte er nadrukkelijker dan elders. Het bos is in herfstsfeer en oude bomen mogen hun kringloop in de natuur voleindigen. Omgevallen boomstammen zijn met mos begroeid, paddenstoelen schieten op en de spinnen hebben ragfijne hangmatjes geweven voor onzichtbare natuurwezentjes.


 Omgevallen boomstammen zijn met mos begroeid


Paddenstoelen schieten op


 De spinnen hebben ragfijne hangmatjes geweven voor natuurwezentjes

De Duizendjarige Den 

De Duizendjarige Den ligt achter een laag hekje. Dit was oorspronkelijk bedoeld om de wortels ervan te beschermen. De boom, in 2006 omgevallen, blijft onderdeel van de kringloop in het bos. Een andere den zal op den duur zijn positie van oudste den innemen.



Een van de dennen in de nabije omgeving


De oude den is omgevallen, maar blijft onderdeel van de kringloop

De ene eik is de andere niet

De Wodanseiken laten nog even op zich wachten, maar onderweg vinden we meerdere oude exemplaren op ons pad. Ze lijken niet onder te doen voor hun beroemde soortgenoten. Vlakbij het hotel-op-de-route komen we een paar eerbiedwaardige eiken tegen. Midden op de hei daarentegen staat een jonge eik, helemaal in zijn eentje, met een weelderige kroon. Die heeft er alle ruimte.


Oude eik op het pad bij het hotel


Solitaire eik midden op de heide

De Koningsheuvel

 De koningsheuvel wordt gemarkeerd door een berk op de top. Het is de grootste grafheuvel van Wolfheze. Om dichterbij te komen moeten we een bruggetje over en een paadje oplopen. Een kudde schapen heeft er nu even het alleenrecht. Deze heuvel wordt beschermd door een tijdelijk hekwerk.

De Koningsheuvel wordt tijdelijk door een hekwerk beschermd


Een kudde schapen heeft er nu even het alleenrecht

De Wodanseiken

De 'Wodanseiken' zijn deel van een heel eikenbos. Oude en soms verweerde exemplaren gaan aan ons oog voorbij. De afstand op ons kleine plattegrondje is moeilijk in te schatten. Net als we eraan twijfelen of we ze voorbij zijn ontdekken we het infobord langs het pad. Het veel beschreven bankje tussen de eiken staat aan de overkant van de beek. Even ben ik weer te vlug met mijn conclusie dat ook deze plek onbereikbaar is. Dat blijkt niet het geval. Een bruggetje verderop geeft toegang tot de overkant. In alle rust kunnen we de energie van de plek op ons in laten werken. Alles loslatend kun je hier versmelten met de omgeving. Wegzakken in een verstillende energie. 


Oude en verweerde exemplaren gaan aan ons oog voorbij


De 'Wodanseiken' zijn deel van een heel eikenbos.


Net als we eraan twijfelen of we ze ongezien ontdekken we het info bord 


De Wodanseiken van Wolfheze

Het oude Wolfheze

 Het oude kerkdorp Wolfheze is al in 1585 door Spaanse troepen verwoest. In de 19e eeuw werden de fundamenten van het kerkje gevonden. In het kunstwerk naast het info bord is het kerkje weergegeven. Het heuvelachtige gebied rechts is de kerkheuvel, ook wel Kapelheuvel genoemd.


Het kerkje is kunstig ingeweven in het gaas


De plaats waar het verdwenen kerkdorp heeft gelegen



Een welvarende eik links van het verdwenen dorp

Hoe kwamen deze eiken aan hun naam?

De Wodanseiken en de Duizendjarige Den danken hun naam aan Johannes Warnardus Bilders. Deze kunstschilder maakte een aantal vrienden enthousiast voor dit natuurgebied. De magische namen maakten het schilderen van de bomen extra leuk. 

De Oude Kloosterweg

De kerkheuvel ligt aan het eind van de Oude Kloosterweg. Dankt deze weg zijn naam aan een voormalig klooster? Was dit gebouwd op een voorchristelijke cultusplaats?  Het laatste is zeker een optie. Mogelijk werd de Germaanse god Wodan vereerd in dit oude eikenbos. Stamt de naam Wodanseiken misschien uit oudere tijden? 

Adres

Startpunt Route Boswachter Herman:
Station Wolfheze
Johannahoeveweg 2
6874 CD Wolfheze

Bronnen

Kwartaalblad Puur Natuur Herfst 2017 p.28-32 (Natuurmonumenten).
Aarde's levend lichaam - Mellie Uyldert p. 139.

Websites

https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebied/wolfheze/route/rondwandeling-wolfheze
http://www.leylijnen.com/archief.htm (kies Gelderland > Linkerkolom> Wolfheze).
http://www.mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/het-verdwenen-dorp-wolfheze
http://www.heemkunderenkum.nl/gebouwen/341276-middeleeuwse-kerkheuvel-alsmede-een-zone/
https://www.trouw.nl/home/de-magie-van-de-wodanseiken~aeee72a2/ 
http://www.bomeninfo.nl/duizd.htm 
http://www.bomeninfo.nl/wodanseiken.htm







Wil je een berichtje ontvangen als ik een nieuw blog publiceer?
Stuur dan een mailtje naar sterrenkruid@gmail.com, dan zet ik je op de lijst.

Of volg me via RSS: Posts