Sterrenkruid /ˈstɛrənkrœyt/

Abonneren

Een verkleurde Madonna in Chartres

Chartres is een van de plekken waar we regelmatig naar terugkeren. Zoals gewoonlijk bezoeken we de kathedraal en staan stil bij de 'Lady on the Pillar' in het noordelijke deel van de omgang. Hoewel mijn ogen registeren dat er iets niet klopt duurt het even voor ik besef wat er aan de hand is. De Zwarte Madonna is verkleurd...

Gerestaureerd

De Zwarte Madonna is verkleurd. Ze is witgewassen! Met haar blanke gezichtje is haar magie voorgoed verdwenen. Het hoofd van haar kindje doet me sterk denken aan dat van mijn oude babypop. Wat is hier gebeurd en waarom? 
Ik vraag her en der in het rond, maar niemand die het echt weet te vertellen. 'Gerestaureerd', zegt de een. 'Ik weet het ook niet', reageert de ander. 'Ze schijnt vroeger wit geweest te zijn zeggen ze, maar voor mij blijft ze de zwarte madonna'. 
Het verhaal wordt nog erger als we even later terug keren. Midden op de dag wordt ze afgestoft en voor dat goede doel ontdaan van haar sluier. Het kraagje van de baby wordt zorgvuldig herschikt. Na een tijdje ziet ze er weer pico bello uit voor wie dat zo zien wil :-).


Met haar blanke gezichtje is haar magie voorgoed verdwenen (2017)


Het oude vertrouwde beeld (zomervakantie 2013)


Ze moet vroeger wit geweest te zijn zeggen de deskundigen


Midden op de dag wordt ze afgestoft en ontdaan van haar sluier


Het kraagje van de baby wordt zorgvuldig herschikt



Meer achtergrond informatie

Op de website van dekathedraal wordt uitleg gegeven over de keuze voor deze make-over: De Madonna zou overgeschilderd zijn in de 19e eeuw en bedekt geweest zijn met een grauw-grijze laag. En die hebben ze nu netjes verwijderd. Ondertekend met DRAC centre 2103, verbonden met het ministerie van Cultuur. Nog wat plaatjes van de fases van restauratie op deze site. Er zijn ook andere geluiden, nl. dat de oorspronkelijke madonna zwart geweest zou zijn. De meningen verschillen.

Gerelateerde blogs

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2013/08/tussenstop-met-verrassingen.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2015/10/de-zwarte-madonna.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2016/04/de-voorganger-van-de-basiliek-was-een.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/09/de-zwarte-madonna-van-vassiviere.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/09/een-bijzonder-moment-in-orcival.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/10/onze-lieve-bruine-vrouwe-in-lier.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/01/de-zwarte-madonna-van-vezelay.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/03/drie-madonnas-in-chartres.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/05/de-zwarte-madonna-in-creuse.html




Wil je een berichtje ontvangen als ik een nieuw blog publiceer?
Stuur dan een mailtje naar sterrenkruid@gmail.com, dan zet ik je op de lijst.

Of volg me via RSS: Posts

Bijzonder kruisbeeld in Bad Bentheim

In Bad Bentheim staat een bijzonder kruisbeeld. Een tekening brengt me op zijn spoor. Het is een schets-met-maten waarbij de houding van de armen in één oogopslag opvalt. De getallen op de tekening helpen me niet verder op weg, maar het geheel lokt me wel naar het stadje net over de grens...

Herrgott von Bentheim

Daar prijkt het kruis in de Katharinenkirche van het kasteel. In eerste instantie kreeg het een plaatsje op het binnenplein, maar om verdere verwering te voorkomen is het recent naar binnen verhuisd. 
Ik kan er tegenop kijken, want het is maar liefst 2 meter 80 hoog en 1 meter 40 breed. Jammer genoeg is er afstand gecreëerd door een touw, zodat je er niet dichtbij kan komen. Maar ook van een afstand heeft het iets magisch. 
'Hergott van Bentheim' werd tot ver buiten de stad aangeroepen, hij was dus belangrijk. De legende van de Rabenbaum beschrijft de schrik van boeren als ze op de bergplaats van hun etenswaar een gevluchte persoon aantreffen. 'Herrgott von Bentheim', roepen ze van schrik uit.

Een bijzonder kruisbeeld

Zo rond het jaar 1150 moet het zijn gemaakt. Het is daarmee een van de oudste kruisbeelden tot nu toe gevonden in Duitsland. Mijn blik laat het niet los. Ik moet er keer op keer naar kijken. 
Hangt deze god wel aan het kruis? Staat hij niet met zijn voeten op een pilaar, als op een verhoging? Er zijn geen sporen van wonden, die duiden op een gekruisigde godheid. De geheven handen maken eerder een zegenend gebaar. Het geheel heeft een raadselachtige uitstraling door de ouderdom en de geknikte armen. Het is uit één stuk gehouwen en als je goed kijkt kun je er de vorm van een rune in herkennen. Het voor-christelijke geloof schemert er zo nog een beetje in door.


Herrgott von Bentheim in de Katharinenkerk van het kasteel

Volgens zeggen stond het kruis aan de kant van de weg. Ten tijde van de Reformatie is het onder het zand verdwenen, begraven in dit geval. Pas veel later is het teruggevonden. Over de vindplaats verschillen de bronnen. Werd het beeld teruggevonden bij de boerenhoeve in het westen, of op het Kreuzkamp in het zuiden van de stad? Jammer genoeg moet ik dat openlaten, zeker weten doe ik het niet. Eigenlijk kan ik daar niet zo goed tegen :-). Kasteel Bentheim noemt de akker als vindplaats. Zal ik het voorlopig daar dan maar op houden?



Het informatiebord  spreekt van een zegenende godheid

Katharinenkerk 

Aan het plafond van de Katharinenkerk hangt een dubbel beeld van de Madonna. Ik word erdoor verrast. Het beeld is oorspronkelijk gemaakt voor het klooster Frenswegen. De oorspronkelijke kleur is bij een restauratie verwijderd, omdat soberheid de code werd. Maar ook zonder kleur hebben de Maria's een mooie uitstraling. De heilige Katharina ontbreekt. Eigenlijk had ik haar hier wel verwacht. 


Dubbel Madonnabeeld


Ook zonder kleur hebben de Madonna's een mooie uitstraling


Herrgott von Bentheim en Madonna's


Toegevoegd op 15 oktober 2018

Foto van oud kruisbeeld uit de St. Clemenskerk in Rodel op het eiland Harris op de Hebriden




Adres

Schloßstraße, 48455 Bad Bentheim, Duitsland
Kasteel Bentheim ligt in Duitsland, net over de grens boven Enschede.

Gerelateerde blogs

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/08/dat-kleine-kaartje-springt-eruit.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/06/de-zevenslaper-en-de-duivelsrots-op-de.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/06/het-lijkt-alsof-hij-vanuit-de-verte.html
https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/05/de-isterberg.html

Bronnen

De tekening van dit kruisbeeld is te vinden in  het Jaarboek van 1993 van de Heimatverein Grafschaft von Bentheim, overgenomen uit het boek  Herrgott-von-Bentheim-Carl Krumbein 

De Rabenbaum komt voor in het verhaal van Anna Holmer en de Wederdopers. Het was een grote, holle eik. Inmiddels is deze verdwenen. Er is een poging gedaan om een nieuwe boom te planten. De omvang van de oorspronkelijke boom is gemarkeerd door een rond hek van houten planken. Zie bron.

Over de runevorm wordt gesproken in het boek: 'Das Bentheimerland' -Heimatkunde eines Grenzkreises p.33 (Heimatverein der Grafschaft Bentheim). Het gaat om de rune ea, die het 'af en opstijgende jaar verzinnebeelden zou (H.Wirth).

Websites

https://www.kasteel-bentheim.nl/Rondgang/Herrgott
https://www.burg-bentheim.de/Rundgang/Katharinenkirche
https://de.wikipedia.org/wiki/Samerrott





Wil je een berichtje ontvangen als ik een nieuw blog publiceer?
Stuur dan een mailtje naar sterrenkruid@gmail.com, dan zet ik je op de lijst.

Of volg me via RSS: Posts

De Drususfelsen bij kasteel Bentheim

Dat kleine kaartje springt eruit. Het zit tussen een hele stapel informatie die ik gekregen heb van een lokale bewoonster (1). Het geeft een beeld van de omgeving van de Isterberg in Duitsland en het naburige kasteel Bentheim in de Germaanse tijd. Ik heb het plan om die oude plekken te bezoeken en zou het liefst een rondje 'all-inclusive' maken, maar dat gaat niet lukken. Vandaag blijft het bij een bezoek aan het kasteel en de Drususfelsen...


Het kleine kaartje met een oude route

De Drususfelsen

Van de Heidentempel naar de Isterberg lopen over de oude 'heilige' weg, door naar de Rabenbaum, en eindigen bij de Heidentempel is onbegonnen werk voor een eendaags uitstapje. Er rest ons niet anders dan het plan in delen uit te voeren. Beginnen met de Drususfelsen dan maar. De alleenstaande rots ligt in de noord-westhoek buiten het terrein van het kasteel. 

Een inscriptie op de rots luidt vertaald: Hier sprak Drusus de Tubant recht (HIC DRUSUS DIXIT IURA TUBANTIBUS). Deze Romeinse veldheer zou zelfs de burcht gesticht hebben. Ondanks een klim naar boven hebben we het opschrift niet gevonden. Helaas geen enkele afbeelding ervan gevonden op internet. 


Links de losstaande Drususfelsen


Als je er op een bepaalde manier naar kijkt zie je links boven de vorm van een gezicht


Via het trapje kan je naar boven om de achterzijde bekijken

Het Duivelsoorkussen

Bovenop de rots ligt nog een kleine uitstulping. Die kun je van onderaf niet zien, maar als je op de eerste verdieping van het kasteel boven de Ridderzaal door het erkertje kijkt, zie je hem liggen. 
Dat stukje steen daar boven op die rots is het oor van de duivel. Hij beloofde ridder Bento dat er voor zonsopgang een prachtige burcht op de berg zou staan. Klokslag 12 uur 's nachts begon hij aan de bouw ervan. Er stond maar een kleine beloning tegenover: de eerste levende ziel die hij 's morgens ontmoette zou voor hem zijn. Natuurlijk hoopte de duivel stiekem dat dat de kasteelheer zou zijn. Sterker nog: hij was er van overtuigd! Hij lag daar te slapen na de voltooiing van zijn werk. Zijn oor stevig tegen de rots gedrukt om maar geen geluid te missen. 
Tot zijn schrik werd hij gewekt door de kreten van een raaf, die door Bento was losgelaten. Woedend sprong hij op om zo snel mogelijk te verdwijnen. In de haast bleef zijn oor aan de rots kleven. Dat is de reden waarom de naam 'Duivelsoorkussen' aan de rots is gegeven. 


Vanaf de eerste verdieping zie je het 'oor' uit de legende


Vanuit dit erkertje is de foto genomen

De Heidentempel

Recht tegenover de Drususfelsen ligt de Heidentempel. Om meer precies te zijn: ín het kasteel op de plaats waar nu de Ridderzaal op de begane grond is. Die ridderzaal kun je door een glazen wand bekijken. Heel mooi, dat wel, maar niet toegankelijk dus. 
De oude inwoners van het slot zouden hier Tanfana en andere goden vereerd hebben (2). Ze offerden hun gaven op de rots die bereikbaar moet zijn geweest via een lange houten brug. 
Na de kerstening werd deze offerplaats verwisseld voor een kruis. De heilige Antonius werd vanaf die tijd op de oude plek aanbeden. De Heidentempel leeft voort in legendes (3) én is terug te vinden op een oud, bewaard gebleven kaartje van het slot (4). 
De offerplaats verloor zijn betekenis door de naam Duivelskussen. Ik herinner me dat een van de rotsen op de Isterberg aangeduid wordt met de naam Duivelsrots. Op die rots vinden we een offerbekken, daterend uit voor-christelijke tijden. Zie jij ook een relatie? :-).


Het kasteel is letterlijk op de rotsen gebouwd


Verweven met de rots


Links van de ingang vinden we buiten de oude linde


waaronder recht gesproken werd

Adres

Schloßstraße, 48455 Bad Bentheim, Duitsland
Kasteel Bentheim ligt in Duitsland, net over de grens boven Enschede

Noten
(1)  Elke Bischop-Stentenbach is geboren en getogen aan de rand van de Isterberg. 
Zij is auteur en co-auteur van verschillende boeken en bestuurslid van de Heimatverein Grafschaft Bentheim.
(2)Tanfana (ook wel Tamfana, Tanfanae, Tamfanae) was een godin in het oude Germaanse heidendom
(3) Bron legendes: Die Glaserne Kutsche - Heinrich Specht Neu bearbeitet von Dr. Hermann Heddendorp.
(4) Bron kaartje Heidentempel: Bentheim und der Herrgott von Bentheim p.9.

Gerelateerde blogs

Wil je een berichtje ontvangen als ik een nieuw blog publiceer?
Stuur dan een mailtje naar sterrenkruid@gmail.com, dan zet ik je op de lijst.

Of volg me via RSS: Posts

Stenen en spiralen, ze trekken als een elastiekje

We vinden de spiraalvorm terug in labyrinten, op kruisen, in kinderspelletjes. Spiralen die de zonnewende symboliseren, het ritme van donker en licht weerspiegelen, de cyclus van de maan weergeven, de reis van het leven in beeld brengen. Voor de een alleen versiering, voor de ander betekenisvol...
Ierland: New Grange

De reis naar Ierland ligt alweer een tijdje achter ons. Op mijn verlanglijstje staat o.a. een bezoek aan New Grange. Dat heeft nogal wat voeten in de aarde. Een toegangsbewijs bemachtigen is niet zeker. Je moet er vroeg genoeg zijn. Slaperig zitten we met het gezin op een bankje bij de ingang van de hal. We hebben geluk en met kaartje vertrekken we met een bus vanaf het parkeerterrein naar het monument. Door de lange gang bereiken we de grafkamer die uitsluitend op midwinter een aantal minuten in het zonnetje gezet wordt. Binnen bewonderen we de spiralen op het plafond, vergelijkbaar met de exemplaren op de stenen aan de buitenzijde. Kunstig aangebracht en motieven verschillen. Niet alleen binnen, maar ook buiten treffen we stenen met spiralen aan. Bij de ingang gaat het om de zonsopkomst tijdens midwinter. Aan de andere zijde markeert Kerbstone 52 de zonsondergang op midzomer.

New Grange

Steen voorzijde ingang

Spiralen op het plafond

Kerbstone 52 Zonsondergang op zomerzonnewende
Frankrijk: Bretagne

De spiralenkunst is wijd verspreid. Ik heb altijd gedacht dat de oorsprong ervan in Ierland lag. Maar het lijkt erop dat deze manier van versieren overgewaaid is uit Bretagne (1). Die vakantie ligt nog verder achter ons. Veel verder dan ik me denk te herinneren. In 1994 kampeerden we daar met een minimum aan bagage en lieten in dat kader ook het fototoestel thuis. We verkenden zo'n beetje alle hoeken van dat stukje West-Frankrijk en hielden er een boek vol ansichtkaarten aan over 😉.



 Locmariaquer, Les Pierres Plates
La Bretagne en couleurs , edition d'Art JOS, Le Doaré, Chateaulin

Malta: Tempels

Ook Malta grossiert in kunstige decoratie. We keren er met regelmaat naar terug. Een bezoek aan mijn favoriete tempels-aan-zee (Hagar Qim en Mnajdra) staat steevast op het programma. 
Hagar Qim (Malta)

Tarxien (Malta)


Twee spiralen (of concentrische cirkels?) Tarxien (Malta)


Bugibba (Malta), schilderij gemaakt door Francis Aloisio
Francis was onze gids tijdens een van onze reizen

Het Hypogeum heeft een magische aantrekkingskracht. Veel tijd om alles in deze onderaardse tempel in je op te nemen heb je niet. Het tempo van de gids wordt bepaald door lichtpunten die tijdelijk aanspringen en als je even niet oplet in het donker achterlaten :-). Te lang wachten betekent dat je het volgende item mist. 
Een rondleiding kan van te voren geboekt worden, maar het is streng verboden om er foto's te maken. 
Op deze site vind je o.a. foto's van deze ondergrondse tempel met rode spiralen:
https://heritagemalta.mt/explore/hal-saflieni-hypogeum/

Terugkerende motieven

Terugkerende motieven vallen me op als ik de foto's voor dit blog verzamel. Zelfs het altaar in het kerkje van Kasteel Bentheim (2) verrast me met een bekend patroon. Hier is net als in Malta sprake van een zacht soort steen.  


 Tarxien (Malta)                           Altaar Katharinenkerk Kasteel Bentheim

           
                         Levensboom (Bretagne)                         Levensboom (Malta)

Kinderspel

Samen met kinderen van de klas speelden we het spelletje: 'De boom, die wordt hoe langer hoe dikker'.  We spiraalden met de hele groep om het eerste kind heen. Daarna draaiden we in een lange rij terug onder het zingen van: 'de boom die wordt hoe langer hoe dunner'. Een zonnedansje?

Update 05-11-2017




Deurknop van de kapittelzaal (basiliek Vézelay)

Adressen

New Grange: Donore, Co. Meath, Ierland
Les Pierres Plates: 56740 Locmariaquer, Frankrijk
Basiliek Vézelay: 89450 Vézelay, Frankrijk
Hypogeum: Triq Ic Cimiterju Raħal Ġdid, PLA 1116, Malta
Tempel Tarxien: Triq It Tempji Neolitici, Ħal Tarxien TXN 1063, Malta
Tempel Hagar Qim: Triq Hagar Qim, Il-Qrendi QRD 2501, Malta
Tempel Mnajdra: Qrendi QRD 2502, Malta
Tempel Bugibba: Triq Il-Papa Gwanni Pawlu II, St Paul's Bay, Malta
Kasteel Bentheim, Katharinenkirche: Schlossstraße, Schloßstraße, 48455 Bad Bentheim, Duitsland

Gerelateerde blogs

Tarxien: https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2012/11/de-godin-van-malta.html
Hagar Qim en Mnajdra: https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2014/12/zonnewendes.html
Bugibba: https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2015/05/verborgen-in-de-tuin-van-een-hotel.html
Basiliek Vézelay: https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/01/de-zwarte-madonna-van-vezelay.html
Katharinenkirche: https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2017/08/bijzonder-kruisbeeld-in-bad-bentheim.html

Noten

(1) Bend of the Boyne, an archeological landscape - Geraldine Stout, Country House, Dublin, 1997 geeft Iberia als oorsprong.
(2) Kasteel Bentheim ligt in het stadje Bentheim, in Duitsland, net over de grens boven Enschede.

Bronnen

Goddess of the Stones the Language of the Megaliths - Georeg Terence Meaden
The Hal Saflieni Hypogeum 4000 BC-2000 BC, Edited by Anthony Pace, National Museum of Archeologie, Museum department Pagina 12.

Websites

http://www.newgrange.com/newgrange-k52.htm
http://www.maltatemplejourneys.com/Index.html














Wil je een berichtje ontvangen als ik een nieuw blog publiceer?
Stuur dan een mailtje naar sterrenkruid@gmail.com, dan zet ik je op de lijst.

Of volg me via RSS: Posts