Almen: in de kelder is het donker

2015: In de kelder is het donker. Zwak zie je de omtrekken van een paar grafkisten als je weet dat ze er staan. Mijn man wringt zich in bochten om door de tralies heen een foto te maken. Ik moet toegeven dat ik dat soort klussen altijd makkelijk uitbesteed :-). De twee gemaakte foto's zijn bijgewerkt op de computer, waardoor we thuis meer zien dan we ter plekke konden ontdekken...

2021: We zijn in de gelegenheid om het kerkje opnieuw te bezoeken. We vinden er een doopvont uit de elfde eeuw, we horen het verhaal van de dienstbode van de pastoor, die op het plein terecht gesteld werd en ik probeer de energie van het kerkje in kaart te brengen...

In de kelder is het donker

Hier zijn 18 kisten geplaatst

Getralied raam aan de noordkant van de kerk

Een doorkijkje naar de andere kant

Mummies in de grafkelder van het kerkje

We wachten buiten het kerkje van Almen tot het zaterdagmiddagconcert is afgelopen. Daarna komen we binnen in gesprek met een paar vriendelijke mensen. De grafkelder met de 18 kisten is dichtgemetseld in 1849, en nog een keer geopend in 1967, toen er een verbouwing in de kerk plaatsvond.

Maar er is een bord met foto's dat voor ons tevoorschijn wordt gehaald, zodat we een indruk krijgen van hoe het er uit zag. Samen met de plattegrond uit het boekje '700 jaar Almense Kerk' kunnen we ons een beeld vormen van hoe het geweest is. We mogen foto's nemen en zijn blij verrast door de gastvrijheid die we hier ontmoeten.

Foto's van informatiebord uit de kerk, waarvoor hartelijk dank

Een doopvont onder de vloer

In de kerk staat een doopvont van Bentheimer zandsteen uit de elfde eeuw. In 1834 gevonden bij graafwerkzaamheden onder de vloer van het torenportaal. Misschien kun je beter zeggen: teruggevonden. Het zal tijdens de Reformatie verborgen zijn om vernietiging ervan te voorkomen.

Na de ontdekking kwam het terecht op het kerkhof. Daar trok het de aandacht van de bekende dichter A.C.W. Staring, die er een tekening van maakte en het beschreef. Het kwam er niet zonder schade vanaf. Het jaartal 1787 is in de kuip gegrift en in de rand zijn letters aangebracht.

Het doopvont is na de vondst terug geplaatst op de oorspronkelijke plek bij de ingang (1). Nu staat het aan het eind van het schip bij de zuidelijke muur. Een plek met energie, waarover hieronder meer.

Op elk van de vier kolommen is een figuur afgebeeld. Het zijn twee hoofden van een mens en twee koppen van een dier, te weten een gehoornde ram en een kat. De mensfiguren kunnen een man en een vrouw met een hoofdkapje voorstellen (2). Of je houdt het wat neutraler en benoemt het als twee mensenhoofden (Steensma).

De kat wordt in verband gebracht met de godin Freya (godin van de vruchtbaarheid, op oude afbeeldingen wel met een wagen getrokken door katten).

Het doopvont uit de elfde eeuw van Bentheimer zandsteen

Noordwest: mensenhoofd met amandelvormige ogen

Zuidwest: eenvoudige ramskop

Zuidoost: vrouwenkop met kapje

Noordoost: katachtige kop met holle ogen en opgetrokken bovenlip, met tandenrij

Een twijfelachtige eer

Het plein voor de kerk geeft een vriendelijke indruk. De ijsboer heeft er een plekje gevonden en op het bankje ernaast wachten we tot de kerk opengaat. Dat pleintje kent ook minder vredige tijden. Hier heeft in 1472 het eerste heksenproces van Nederland plaatsgevonden. Een twijfelachtige eer...

Onze gastheer vertelt het verhaal van de dienstbode van de pastoor, die er ter dood veroordeeld werd. Aliden des papen maghet was haar naam. De aanleiding van de beschuldiging is niet bekend. Wel zijn er rekeningen bewaard gebleven van de kosten die de veroordeling met zich meebracht.

Aliden of Aleida weigert in de gevangenis om haar omgang met de duivel te bekennen. Dat is ook nogal een beschuldiging. Hoe komt zo'n verhaal in de wereld? Was ze een kruidenvrouw of een vroedvrouw die te hulp geroepen werd tot het een keer mis ging? En waarom is de pastoor er niet voor gaan liggen? Was zij niet zijn geliefde en de moeder van zijn dochter? Of was hij deel van het probleem? Werd de kerkelijk ongeoorloofde relatie haar ondergang?

Dezelfde dichter Staring wijdt er een paar zinnen aan in zijn gedicht 'De Hoofdige Boer' (3)

'Van toen de Meid, _per_ bezemstok, Den schoorsteen uit daar overtrok,

Tot, na verloop van eeuw en dag, De Tooverkunst begraven lag'.

Dit jaar vond er een uitvoering van het drama plaats gespeeld door Theatermakers Achterhoek (4) .

Leycentrum en mummificatie

Alle informatie die beschikbaar is wijst naar een leycentrum in de kerk van Almen. Daarbij worden het koor of de grafkelder het meest genoemd. Dat is iets wat me niet verbaast, omdat er al een kerk gebouwd is in de veertiende eeuw. Het koor is een van de plaatsen met energie waarnaar gezocht werd voor de bouw van een kerk. Dus Almen is hier geen uitzondering op de regel. De matrix die ik vaak gebruik past naadloos op de plattegrond (5).

Wat wel bijzonder is, zijn de gemummificeerde lijken in de grafkelder. Naast de aanwezigheid van een leycentrum moet er meer aan de hand zijn. In Nederland zijn drie plaatsen bekend waar het verschijnsel van bewaard gebleven lichamen en kisten zich voordoet: In Wieuwerd, in Almen en in Tholen. Over de oorzaak is niet iedereen het eens. Feit is dat de lichamen langzaam verdrogen.

Natuurlijke mummificatie vindt plaats in koude en droge gebieden, in ijs en in venen (denk aan zuren uit moerassen). In kerken en crypten ligt dat even anders. Op de website Terre Aarde vind je voorbeelden uit heel Europa. Hier worden als voorwaarden zeer droge lucht, een luchtstroom en geringe temperatuurswisselingen genoemd. Die luchtstroom is in Almen aanwezig (zie foto boven).

Alternatieve theorieën gaan over de invloed van bepaalde gassen, magnetische velden of een lichte vorm van radioactiviteit. Die straling zou dan via breuklijnen van diep in de aarde liggende gesteenten aan de oppervlakte komen. Cois Gijsen schrijft er meer over in zijn boek De Oude Wijsheid. De uitleg zou het blog te lang maken.

Mijn eigen waarneming

Voor mij verschilt de energie langs de buitenmuren van de kerk. Aan de rechterkant bevindt zich de oorspronkelijke kerkmuur, aan de linkerkant is het gebouw vergroot. Daardoor heeft het schip een bijna vierkante vorm gekregen. Links ervaar ik een meer golvend patroon vergeleken met de rechter zijde.

Er zijn twee punten waar ik een kruispunt van lijnen signaleer: aan het begin (eerste travee) en aan het eind van het schip (ter hoogte van het doopvont). Daar stond in vroegere tijden het altaar.

Ter hoogte van het koor buiten aan beide kanten is de energie zwakker als ter hoogte van het schip.

Binnen is de oplopende energie van de toren naar het koor goed waarneembaar. In het midden van het rechte koor bevindt zich een kruispunt van lijnen naar de vier hoeken. De plaats van de kruisende banen in het schip komt overeen.

Het is mijn persoonlijke waarneming, dus het kan verschillen van wat anderen ervaren.

Adres

Dorpsstraat 36, 7218 AH Almen

Noten

In 1272 wordt de parochie Almen al in een akte genoemd. De kerk is gebouwd in de veertiende eeuw. Het koor werd na de Reformatie als consistorie gebruikt. In 1849 werd het schip van de kerk vergroot. Tijdens een restauratie in 1915 werd het koor weer bij de kerk gevoegd.

De grafkelder is Wieuwerd is te bezoeken. Bij Almen kun je een blik werpen door twee kleine getraliede venstertjes. Van Tholen is er een filmpje waarop je de resten van de mummies kan zien.

(1) Het was de gewoonte dat je gedoopt moest zijn voor je de kerk mocht binnengaan.

(2) Ik volg hier de beschrijving en uitleg van de Stichting Kerkelijk Kunstbezit uit 1983 (opgeheven).

(3) Couplet 4 gedicht De Hoofdige Boer (link).

(4) Theatermakers Achterhoek (link)

(5) Matrix: (link)

Gerelateerde blogs

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2016/10/een-bezoek-is-de-moeite-waard.html (Tholen)

https://jokessterrenkruid.blogspot.com/2018/10/de-mummies-van-wieuwerd.html

Bronnen

Geysen, Cois, De Oude Wijsheid, p. 101-104

Steensma, Regn, doopvonten en wijwaterbekkens in Nederland, 2007

Websites