De meridiaan in de Onze Lieve Vrouwekathedraal van Antwerpen

Nieuwsgierig gaan we op weg naar Antwerpen. In de Onze Lieve Vrouwenkathedraal loopt even als in de Saint Sulpice in Parijs een meridiaanlijn. De lange, dunne koperen lat loopt exact richting Noord-Zuid. Als je niet weet dat hij er ligt, loop je er gedachteloos overheen. De meridiaan van Antwerpen is bedoeld om de tijd te meten. Om exact 12 uur 's middags valt het zonlicht op de daarvoor ontworpen lijn...

Meridiaan met drie openingen

In het zuidelijke raam van het transept zijn hiervoor drie openingen gecreëerd en dat maakt het bijzonder. Antwerpen heeft de enige meridiaanopstelling in de wereld met drie ronde gaten, met de officiële naam oculi. Dat komt omdat het originele gat bij een restauratie in 1872 vervangen werd door twee andere en uiteindelijk uitgebreid werd met een derde opening om het hele jaar door de zon op zijn weg te kunnen volgen.

Dat laatste was nodig, omdat er op een later moment een altaar halverwege over de lijn is gebouwd, waardoor de meting onderbroken werd.

Voor zover ik kon ontdekken zijn er geen meetpunten voor de zonnewendes en de equinoxen vastgelegd. Dit in tegenstelling tot de Sint Sulpice, waar deze momenten op de lijn zijn gemarkeerd. De lijn begint in het zuiden en eindigt in het noorden. In het noorden loopt hij als het ware tegen een pilaar op.

Zuiden

Midden: halverwege de lijn is op een later tijdstip een altaar gebouwd

In het noorden eindigt de lijn bij een pilaar

In het Zuidelijke raam kun je aan de linkerkant de drie ronde gaten terug vinden

Eerste, derde en bovenste ruitje

Links onderin de oculus die de tijd in de winter aangaf

Erboven de toegevoegde ronde opening

Het bovenste vierkante raam links laat de hoogste opening zien

De lijn loopt voor een schilderij van Rubens langs

En eindigt in de buurt van een andere Rubens schildering

Tijd bepalen

Koning Leopold 1 gaf in 1836 de opdracht om een aantal meridiaanlijnen te construeren. Deze waren nodig om in het hele land dezelfde tijd te kunnen bepalen, omdat iedere stad in het verleden zijn eigen tijd hanteerde.

Lopend door de kerk kwamen we een grafsteen tegen met een bijzondere schrijfwijze.

...sijn huysvrou stierf 17 7ber 1718....

De crypte

In de crypte vinden we informatie over de geschiedenis van de kathedraal. Op deze plek stond in de elfde eeuw vermoedelijk al een zaalkerkje. De resten van de Romaanse kerk zijn op de plattegrond aangegeven.

Informatie over de geschiedenis van de kathedraal

De ronding van de Romaanse kerk in de crypte

De stenen grafkelders uit de Gotische periode

'Het Elfde Gebod'

We eindigen ons bezoek in wat voorheen 'Het Elfde Gebod' heette en nu omgedoopt is tot 'Het Kathedraalcafé'. Het staat vol met heiligenbeelden. Het blijft leuk om er even iets te eten of te drinken. Voldaan vertrekken we weer richting huis.