Reims: het verdwenen labyrint

Toen we de kathedraal van Reims betraden voelden we een licht verhoogde energie terwijl we tussen de banken richting het altaar liepen. We registreerden dat het waar te nemen was tussen de tweede en vierde pilaar en besteedden er verder geen aandacht aan... 

Het verdwenen labyrint

We bewonderden de beelden en de glas-in-lood ramen. Weer aangekomen bij het voorste gedeelte zag ik borden met informatie over de bouw van de kathedraal aan de muren hangen. Op een van die borden stond een labyrint getekend...
Labyrinten hebben voor mij een magische aantrekkingskracht. Het had een vierkante vorm en op de vier hoeken stonden de figuren van de bouwmeesters. Ook in het midden was een figuur te zien. 


Het labyrint is gebouwd in de twaalfde eeuw,


Plattegronden van de verschillende bouwfasen

Gebouwd op een energetisch punt

Het labyrint was dus gebouwd in de twaalfde eeuw, maar er was niets meer van overgebleven in de huidige kathedraal. Het is verwijderd in 1779. Jammer!
Ik vond een Frans boekje over het labyrint bij het winkeltje in de buurt van de ingang en ontdekte dat het zich bevonden had tussen de tweede en vierde pilaar. Dat maakte me ontzettend nieuwsgierig. Het was precies de plek waar we stil stonden omdat we energie waarnamen.

Aan een man die een stand beheerde vroeg ik meer informatie. O ja, hij had wel een tekening van het labyrint, maar verder was er niets, behalve het voor mij moeilijk leesbare boek in het winkeltje. Ik mocht een foto maken van zijn blad.
De man werd toeschietelijker naarmate er meer vragen gesteld werden. Het labyrint was verdwenen omdat de priesters last hadden van spelende kinderen. Maar, legde hij uit, monumentale gebouwen in Frankrijk worden altijd aangeduid met het logo van dit  labyrint. 


De foto uit het blad
Paasfeest in de Kathedraal

In de gotische kathedralen van Amiens, Chartres en Reims vonden tijdens het Paasfeest ommegangsriten, balspelen en cultische dansen plaats. Al die dansen stammen uit de periode van de twaalfde tot de veertiende eeuw (vastgelegd in de balspelverordening van het Kapittel van Auxerre van 18 april 1396) en geleid door de aartsbisschop, bisschop of deken zelf. 

Over die balspelen vind ik nog meer in de thesis P.W. Duermeijer. Op bladzijde 11 en 12 staat hier een stuk over de Christelijke Paasdans, dat eveneens teruggrijpt op de spelen in Auxerre. 
De jongste kanunnik moest voor een grote leren bal zorgen, die je niet met één hand vast kon houden. Tijdens het dansen om het labyrint heen werd de bal door de Deken naar de dansers geworpen. Aangenomen wordt dat de Deken al dansend het pad  van het labyrint volgde. Na afloop was er een feestmaal. 
Het verhaal van het balspel is voor mij nieuw. Het labyrint krijgt er een diepere betekenis door. Met welk spel zouden de kinderen in Reims de rust in de kathedraal verstoord hebben?

Chartres

In Chartres (zie onder) kan je het labyrint op de vrijdag nog dansen. Op andere dagen is het met stoelen bedekt. Het is mijn ervaring dat je er niet meer rustig de tijd voor kan nemen (zie gerelateerde blogs).



'Maar, legde hij uit, monumentale gebouwen in Frankrijk worden altijd aangeduid met het logo van dit labyrint'. Kijk, en dat is leuk, want die borden kwamen we tegen :-).



Saint Père onder Vézelay




Websites

Balspelen: link
Christelijke Paasdans: Thesis P.W. Duermeijer 2008: (pdf) pagina 11

Gerelateerde blogs

Op vrijdag worden de stoelen van het labyrint in de kathedraal van Chartres verwijderd en is het helemaal te zien. Ik sta een poos te kijken en probeer er een foto van te maken. Dat gaat me niet lukken, want behalve dat er mensen aanwezig zijn die het labyrint lopen, zijn er ook mensen die er dwars overheen lopen. Even wachten dan maar. Dit keer staat er een aantal borden rond het labyrint met tekst en uitleg. Ik heb ze nog niet eerder gezien, maar ik ben al een tijdje niet geweest...

Met mijn blote voeten loop ik over de warme stenen van het Maria Labyrint. Een vriendin had me op het bestaan ervan attent gemaakt en het was in mijn hoofd blijven hangen. Deze mooie dag vroeg gewoon om een uitstapje en al gauw waren we op weg er naar toe...

Het bord met het logo van een labyrint wijst ons de weg naar de geneeskrachtige bronnen van Les Fontaines Salées. Het is hoogzomer en we genieten van wat groeit en bloeit in de berm. De weg ernaar toe lijkt eindeloos. Soms lijkt anderhalve kilometer verder dan gedacht en dat is vandaag het geval. Vreemd genoeg lijkt de terugweg daarna een stuk korter. Misschien omdat de kerktoren in de verte belooft dat we er snel zullen zijn 😉...

We logeren in een klein hotelletje op loopafstand van de Externsteine. Al wandelend door het bos ontdekten vrienden van ons vijf jaar geleden een labyrint in een klein dalletje. Door stormen raakte het afgesneden van het wandelpad, maar we hebben het met hulp van een kenner terug kunnen vinden. Het dalletje is niet ver van de Externsteine gelegen, in het bos aan de overkant van het meer...

In Schijndel staat een kampeerboerderij met een wijngaard. Het heeft de toepasselijke naam 'De Winery'. Daar hebben de eigenaars hun wijnstokken geplant in de vorm van het labyrint van Chartres. Ik trok de stoute schoenen aan en besloot het te gaan lopen. Die schoenen had ik trouwens beter uit kunnen laten, want aan het eind kon ik mijn sokken uitwringen. Een paar weken later ga ik opnieuw richting Brabant.  Ditmaal naar het labyrint van Vorstenbosch. Ook in de vorm van het labyrint van Chartres...



Rocamadour en de Zwarte Madonna

Voor de drie plaatsen die we dit jaar zouden bezoeken hadden we tijdig overnachtingen geboekt. Er waren alleen nog twee tussenstops die om invulling vroegen. Man zocht er twee uit in hetzelfde stadje en via Google Streetvieuw bekeken we het straatje en de parkeerplaats voor het hotel. Het zag er prima uit. De avond voor we vertrokken verdiepte ik me in wat die ene avond in Rocamadour ons zou kunnen bieden. Het werd een tussenstop met verassingen. Dat we er de Zwarte Madonna zouden vinden was verrassing 1...

Rocamadour en de Zwarte Madonna

Het stadje dat was  uitgekozen op de gunstige ligging ( op twee derde van de reisafstand) en op de leuke naam bleek na Lourdes het meest bezochte pelgrimsoord van Frankrijk te zijn :-). Dus stapte ik opgewekt in de auto, met het vooruitzicht op een bezoek aan de zwarte Madonna boven op de rots. 
Dat bezoek liet even op zich wachten. Want verrassing 2 bestond uit het ontbreken van de straatnaam in het navigatiesysteem. Het draaide rond en wist de weg niet meer. Dus op naar het Franse VVV. Aha, ons hotel lag in de middeleeuwse stad op de berg, waar alleen voetgangers toegang hadden. Voor gasten van de hotels met een auto was er een uitzondering gemaakt. 
Even later bereikten we de toegangspoort tot de oude stad. Zo'n poort waar je auto net doorheen kan. We stuitten letterlijk op rijen winkelende toeristen, die het ons niet in dank afnamen dat wij daar (stapvoets) reden. Dat was verrassing 3. 
Verrassing 4 zorgde even voor net-geen-paniek, althans bij mij. Op de ruime parkeerplaats die we vooraf gezien hadden stonden de auto's drie rijen dik achter elkaar geparkeerd. Rij een en twee stonden geblokkeerd en in rij drie was geen enkele plaats meer. Een vriendelijke man sprong voor onze auto en liet ons  weten dat hij onze auto ergens ging laten. Waar hij dat ging doen was ons een raadsel en hoe we hem terug zouden krijgen eveneens. Maar de naam van het hotel op zijn t-shirt stelde ons enigszins gerust. Mijn man parkeerde de auto in een hoek en snel haalden we de belangrijkste spullen uit de auto. Ja, ja, de op een na drukst bezochte pelgrimsplaats van Frankrijk. We begonnen het langzaam te begrijpen :-). 
Na een heerlijke avondmaaltijd klommen we de 216 treden op naar de kapel van de zwarte Madonna. Verrassing 5. Er werd een mis gehouden en de kapel was daarom even niet toegankelijk. Geduldig geworden bleven we in de buurt en  werden na een half uurtje beloond! Verrassing 6 was een prachtige - tegen de rotsen aangebouwde kapel - met de zwarte Madonna hoog op haar troon.







Een verdieping lager vonden we verrassing 7. In de basiliek stond een heel mooi beeld van de zwarte Madonna op een boot. Zij wordt in processie rondgedragen. 


De week erna verbleven we opnieuw een nacht in Rocamadour en gingen voorbereid de berg op. Het was de moeite meer dan waard!



Plaats

Rocamadour of Roc-Amadour is een stad in Frankrijk, in het Centraal Massief, departement Lot

Gerelateerde blogs