Het bos ontwaakt: de Lijsterbes en de IJsmaan

Het bos waar we door lopen lijkt uit zijn winterslaap te ontwaken. De mate waarin de bomen in blad staan varieert. De lijsterbessen staan overal en de besjes zijn zich al aan het vormen. In die besjes zit het geheim...


Opvallen door je kleur


Dit is nog een heel klein exemplaar, maar de besjes zijn zich al aan het vormen


Contrast tussen rood en wit

In de besjes zit het geheim

De bes heeft tegenover het steeltje een vijfpuntige ster, een pentagram, dat geldt als een oud magisch symbool voor bescherming. Lang geleden hing men bosjes van de lijsterbes boven de deuropeningen en stallen. De boom werd geplant bij huizen en kerken om onheil af te weren. 


In de besjes zit het geheim

De Lijsterbes bij de Pierre Haina

Tijdens een wandeling langs de megalieten van Wéris kwamen we aan bij de Pierre Haina, de vreemd gevormde rots, die door de bewoners van de streek elke voorjaar wit gekalkt werd. Deze steen is omgeven door legenden. 
Naast de steen staat een lijsterbes. Een magische boom naast een magische steen dus. Terwijl ik een tijdje zat te genieten van de plek en het uitzicht, zag ik dat bezoekers lintjes hadden gehangen aan de lijsterbes. Twee witte lintjes en een derde bestaand uit gekleurde draadjes wol. De lijsterbes diende hiermee als 'lapjesboom'. 


Lapjesboom of Koortsboom

De lapjes of lintjes werden aan een speciale boom gehangen. Dat lapje bestond dan meestal uit een stukje van de kleding die door de zieke gedragen werd. De boom zorgde er dan voor dat de koorts verdween. 
Oude gebruiken zijn kennelijk moeilijk uit te bannen. Eerder schreef ik over een oude lapjesboom in het Liesbos bij Breda en de lintjes aan de boom bij Overasselt.




Noten

De lijsterbes hoort bij de IJsmaan, waarbij de volle maan tussen 19 januari en 18 februari valt. 
De Lijsterbes hoort bij de bomen van de Maankalender. Boven in de balk vind je onder het kopje Boomkalender meer over de dertien bomen die daarbij horen.
De pagina is ook te vinden via de link https://jokessterrenkruid.blogspot.com/p/de-boomkalender.html

Gerelateerde blogs


Websites









Hebriden: de bron van Bride (Brighde)

Twee jaar geleden kozen we het eiland Lewis (Hebriden) in Schotland als reisbestemming. We wilden de energie ervaren van de grote steencirkel bij Callanish, die de vorm heeft van een Keltisch kruis en eeuwen oud is. Eenmaal in de negentien jaar wordt de grote Maanstilstand hier als een bijzondere gebeurtenis gevierd...

De drievoudige Godin

Vlakbij de grote steencirkel is de kleine cirkel van Callanish 2: een steenkring met in het midden vier stenen: een witte, een rode en een zwarte als symbool van de drievoudige Godin. Een vierde mannelijke steen maakt het geheel compleet. Zittend in deze steencirkel ervaar je een gevoel van vrede en verstilling. Hier begint het verhaal van Brighde (Bride), in haar drievoudige verschijningsvorm als maagd, moeder en wijze vrouw. Ze drukt haar stempel op het eiland met haar vrouwelijke energie.


Een witte, een rode en een zwarte als symbool van de drievoudige Godin


Callanish ll: Cnoc Ceann a' Gharraidh


De bron van Bride of Brighde

Aan oostkust dicht bij de noordpunt van het eiland ligt de bron van Brighde, verscholen in een weiland achter een paar huizen. We hebben ons van te voren goed georiënteerd en rijden naar het plaatsje Melbost, waar de bron te vinden zou zijn. In de buurt zou een grafplaats zijn dus zoeken we naar een klein kerkhofje dat ons de weg wijst. 
Aangekomen bij het plaatsje vinden we geen enkele spoor van een bron, noch van een kerkhof. We draaien de auto en gaan op zoek naar informatie bij de plaatselijke bevolking. Niemand kan ons antwoord geven, tot we onze vraag neerleggen bij een oude dame in een galerie. “Ja, in de buurt is een oude bron, een heel oude bron, maar hij is moeilijk te vinden. Ik ben er als klein meisje wel eens geweest. De bron is in de buurt van de rotonde in het plaatsje Melbost”. 
We komen daar net vandaan….. Welgemoed stappen we weer in de auto en rijden in de stromende regen de weg terug. De rotonde weten we in ieder geval te vinden. Deze ligt vlak aan de kust aan een doodlopende weg. Het is een keerpunt.

Grafstenen van de Vikingen

Aangekomen vraag ik aan de bewoner van het laatste huis of hij weet waar de bron is en of we toestemming hebben om op zijn land te zoeken. Zoeken blijkt overbodig, want de bewoner weet waar de bron ligt en wijst hem aan: schuin achter zijn huis, verborgen in het gras. En de vraag of we over zijn land mogen is overbodig. We zijn in Schotland en daar mag alles, mits je respect hebt voor het land en de hekken sluit voor de dieren. 
Terwijl ik wegloop om mijn man  te roepen wijst de man me een plek in het weiland achter zijn huis. “Kijk”, zegt hij: “Ze zeggen dat daar de tempel ligt van Brighde. Die ronde verhoging is de plaats van de tempel, en erom heen liggen de grafstenen van twaalf Vikingen, die hier de dood hebben gevonden. Ze zijn hier begraven en stenen wijzen hun graf aan” .



Tempel van Brighde


Grafsteen van een Viking of de fundamenten van de tempel
De bron

Terwijl we verder lopen naar de bron staat de man achter zijn raam te wijzen in de richting van het hek dat we door moeten. De bron ligt veilig op een anonieme plek, verborgen voor teveel aandacht. Met Imbolc werd zij door de locale bevolking bezocht en ook nu nog is er op die dag aandacht voor de vrouwelijke energie van Brighde. Op de deksteen boven de bron staat het hoefijzer als symbool van de godin van de smeedkunst. De toegang tot de bron is afgedekt met een kleine steen, die makkelijk weggehaald kan worden om water te tappen.
We staan stil bij deze oude bron en voelen de vrouwelijke energie die we op veel plaatsen van het eiland ervaren. Het water uit deze bron zou geelzucht genezen.


Bron van Brighde


Hoefijzer op de deksteen boven de bron

Schilderij van de bron waarin de vier elementen samen komen (Jill Smith).
Brigde bij de bron heeft een plaatsje gekregen in onze reis galerij.


Afbeelding: Jill Smith
Informatie schilderijen: http://www.jill-smith.co.uk/
Met dank voor de toestemming



Bronnen

Smith, Jill, The Callanish Dance, 2000
Smith, Jill, Mother of the Isles, 2003
MacLeod, Finlay, The Healing Wells of the Western Isles, 2000

Websites

'In Melbost Borve lie the remains of Cladh Bhrighid (Brigid’s burial ground). Nearby are the ruins of a tiny chapel barely visible in the grass, which historian Martin Martin refers to as the chapel of "St Brigid in Barove" and the Ordnance Survey calls "Teampull Bhrighid" (Brigid’s chapel). Tobar Bhrighid (Brigid’s well) is also close by'.

Wandeling langs de megalieten van Wéris (B)

We braken er even tussenuit naar Wéris en vonden een Chambre 'd' Hôtes aan de Rue des Dolmens. De Noordelijke Dolmen lag op een paar honderd meter afstand van het huis en werd als eerste bezocht. In Wéris is het sterrenbeeld van de Grote Beer geprojecteerd. Over dat sterrenbeeld verschillen overigens de meningen. We konden er een stuk van lopen. En dat was leuk...

Het spiegelbeeld van de Grote Beer

Hoe leuk is het om de sterren van de Grote Beer te zoeken in het landschap. Het sterrenbeeld wordt genoemd in het boek Raadselachtige Ardennen. Daarin vinden we ook een plattegrond. In het plaatselijke museum weten ze er alles van en daar kopen we een brochure met de route. Ze komen niet helemaal overeen maar dat mag de pret niet drukken. De eerste dag bezoeken we de noordelijke en de zuidelijke dolmen.              

De noordelijke dolmen

De Noordelijke dolmen ligt om de hoek bij ons logeeradres, dus is als eerste aan de beurt. 


Noordelijke Dolmen


Noordelijke Dolmen

De zuidelijke dolmen

De Zuidelijke Dolmen werd ontdekt in 1888, toen twee landbouwers een aantal hinderlijke stenen waar ze last van hadden bij het ploegen  besloten te verwijderen.


De Zuidelijke Dolmen ligt verdiept tussen de bomen




Zuidelijke Dolmen


Zuidelijke Dolmen: kijkje naar binnen


Losse menhirs bij de Zuidelijke Dolmen

Drie hiervan waren in 1888 al bekend, de andere twee zijn bijna honderd jaar later gevonden.


De Menhir Danthine

De menhir Danthine is een stuk verplaatst nadat hij gevonden werd. Twee andere stenen die in hetzelfde veld lagen zijn te vinden op het terrein van de Noordelijke Dolmen.


Menhir Danthine in de verte rechts van de boom links

Pas Bayard

De tweede dag vervolgen we onze tocht en zoeken als eerste naar de Pas Bayard. We waren er eerder, dus weten waar we moeten zijn 😉. Hier zou het paard van de vier Heemskinderen zich afgezet hebben en een hoefdruk achtergelaten in de steen.


Pas Bayard


De hoefdruk


Vlakbij staat dit kleine kapelletje

Het Duivelsbed

We lopen verder naar het duivelsbed. Het is waarschijnlijk een natuurlijk rotsblok dat lijkt op een bed met een kussen als je er zo naar kijkt. De legende vertelt dat de duivel hier uitrustte voordat hij door de schacht onder de Pierre Haina verdween. De Pierre Haina is een grote steen boven op een hoogte die elk jaar witgekalkt wordt (zie verder). 
Volgens de legende zou die schacht namelijk een onderaardse galerij afsluiten die naar het centrum van de aardbol leidde. Het kan niet anders dan dat de duivel daar woonde. Als die er even uit wilde moest hij die zware steen natuurlijk optillen. En als hij terug wilde opnieuw. Ik snap wel dat hij daarna of daarvoor even uit wilde rusten. Hij zorgde er trouwens wel voor dat hij door niemand gezien werd. 
We gaan er nu naar toe. Niet naar die schacht natuurlijk, maar naar de steen. Het is een eindje klimmen, want de steen staat boven op een rots. Hier kun je genieten van een prachtig uitzicht. 


Duivelsbed
De Pierre Haina

De Pierre Haina staat op een rots en lijkt daar als een menhir boven op te staan. Als je het goed bekijkt maakt de steen deel uit van de rots, maar door zijn vorm lijkt het alsof hij er bovenuit steekt. Mogelijk is de steen wel ooit bewerkt. Misschien om de vorm van een menhir te benadrukken. Omdat de steen boven de rots uitsteekt, kon je hem vanuit de omgeving goed zien. 
De steen werd elk jaar witgekalkt door de bewoners van de streek. Dat maakte hem nóg zichtbaarder. Ze deden dat niet voor niets. De zonsopgang op de dagen van de equinox (herfst en lente) wordt gemarkeerd door de lijn tussen de Pierre Haina en de Noordelijke dolmen van Wéris. Die lijn zou dus Oost-West moeten lopen, want op deze twee dagen komt de zon pal in het Oosten op. 



Pierre Haina



Lintjes in de lijsterbes naast de Pierre Haina       


Terug kijkend naar de Pierre Haina

Megalieten en vreemd gevormde stenen

Als je er goed over nadenkt hebben we de eerste dag een aantal megalieten bezocht. De tweede dag waren het 'stenen met een verhaal', vreemd gevormde stenen waar legendes aan verbonden zijn. Je vindt ze o.a in een brochure over Wéris: Megalieten: dolmen, menhir, uniek in België, uitgegeven door de Heemkundige Kring: a.s.b.l. "Terre de Durbuy". 

Hoewel het er naar uitziet dat het verhaal over het spiegelbeeld van de Grote Beer een beetje opgepoetst is, was het wel leuk om de plekken weer te bezoeken. Wellicht doet de wandelroute op het kaartje van Route You de gelovigen onder ons opnieuw even twijfelen. 

Een bijzondere combi

Tijdens een groepswandeling een paar jaar later werden we achtervolgd door een kunstenaar. Hij maakte foto's van de megalieten met een beeld van Isis erop of erbij. 
Het kan ook zijn dat hij vond dat wij hém achtervolgden 😉. Of het was gewoon toeval...
Hoe het ook zij, we kwamen hem op elke plek weer tegen. Hij wilde een expositie samenstellen van foto's met het Isisbeeld op de steenformaties. Die expositie hebben we nooit meer kunnen achterhalen, maar omdat we elkaar steeds opnieuw tegenkwamen konden we zelf deze herinnering vastleggen. Ik vind het fantastisch, dat Egyptische beeld op die Keltische plekken. Het geeft een magisch effect.




 
Deze foto's werden gemaakt bij de zuidelijke dolmen



Plaats

Wéris is een dorp in de Belgische provincie Luxemburg en een deelgemeente van Durbuy.

Bronnen

P. de Saint Hilaire, Raadselachtige Ardennen, 1976, wandelkaart p. 24
Heemkundige Kring: a.s.b.l. "Terre de Durbuy". Megalieten: dolmen, menhir, uniek in België
Zelfde kaart op p. 18


Websites

Algemene informatie over Wéris

Route die je met een app kan volgen

Iets meer over het Duivelsbed

Iets meer over de Pierre Haina

Legendes over de stenen 

Uitlijningen 

In het boek Astronomische gids voor België door Jan Vandenbruaene staat informatie over de 
zonsopkomst op 21 juni met betrekking tot de Pierre Haina.