Waar heeft de School van Chartres gestaan?
Door Joke Visker - november 24, 2013
De kathedraal van Chartres is verbonden met de naam van bisschop Fulbert en de School van Chartres. Over allebei is veel te vinden. Het standbeeld van Fulbert staat op het plein voor de kathedraal. Een straat aangrenzend aan het Cloître (de straten die de grens vormen van het kerkelijk gebied), is naar hem genoemd. Maar waar heeft de School van Chartres gestaan? Wie het weet mag het zeggen...
Links naast Tweelingen de uitbeelding van dialectiek met Aristoteles eronder
Het terrein van de kathedraal
Vlakbij de kathedraal, in het zuid-oosten stond in het verleden een abdij. Waarschijnlijk was dit ook een van de locaties waar onderwijs gegeven werd. Hier is nu Hôtellerie Saint Yves gevestigd. In de tuin vinden we het oudste deel van het gebouw.
De église Saint Pierre hebben we indertijd bezocht. In Saint Yves hebben we gelogeerd. Hieronder foto's van Saint Yves uit het vakantiearchief :-).
De Zeven Vrije Kunsten
Over de Zeven Vrije Kunsten die op de School van Chartres onderwezen werden is in verschillende boeken geschreven. Ze staan afgebeeld op het Koningsportaal op de buitenste boog aan de rechterkant als je ervoor staat: van links naar rechts: dialectiek, retoriek, geometrie, aritmetica, astronomie en grammatica. Muziek staat op de binnenste boog, tegenover het teken Tweelingen. Onder elke afbeelding is een representant ervan geplaatst.
Links naast Tweelingen de uitbeelding van dialectiek met Aristoteles eronder
Het terrein van de kathedraal
We doorkruisen de stad en proberen een beeld te krijgen van hoe het geweest kan zijn. Zo waren er negen poorten die toegang gaven tot de 'Kathedraalstad'. Aan de noordkant van de kathedraal moet bij Rue Saint Yves een oude poort geweest zijn. Het straatje ligt vlak bij het voormalige bisschoppelijke paleis, waarin nu het Musée des Beaux -Arts gevestigd is. In het zuiden vinden we aanwijzingen voor twee poorten, waarvan de poort van de Cordonnerie tegenover het zuidertransept moet hebben gelegen. Daar is nog een heel smal straatje, dat langs een restaurant loopt. De plek van de 'Porte des changes' is aangegeven op het wegdek.
Rue Percheronne ligt aan de westkant van het plein, het smalle straatje is een zijstraatje
Een druk bezet terrein
Op het terrein van de kathedraal stonden ook het bisschoppelijk paleis (in het oosten), en het bisschoppelijk hospitaal (in het westen). Onder het Centrum voor Glasschilderkunst ten noorden van de kathedraal was de kelder met de bisschoppelijke voorraad. Er stonden huizen van bestuurders van het bisdom.
In het zuiden waren ook de gebieden van de graaf van Chartres, waar nu het marktplein is. Op een oude kaart vinden we het kasteel van de graaf getekend. De herkomst van de kaart is niet te traceren en komt van internet. Ik heb hem verkleind tot het deel dat tot de kathedraal behoorde.
Het terrein van de kathedraal was in de Middeleeuwen druk bezet. Er werd gehandeld in stoffen en eetwaren. Er werden contracten afgesloten door ambachtslieden. Genoeg informatie dus.
Maar waar de School van Chartres heeft gestaan is tot nu toe een raadsel. Zelf denk ik dat die gestaan zal hebben op het terrein van de kathedraal.
Chartres a la fin du Xllle Siècle
Waar heeft de School van Chartres gestaan?
Ik heb informatie ingewonnen bij twee schrijvers en twee deskundigen waarmee ik in het verleden een reis naar Chartres heb gemaakt. Ze hebben beiden onderzoek gedaan in Chartres. In het Zuiden, zegt de een. Buiten de stad, herinnert de andere zich. In het zuiden waar nu de winkels zijn, is de mening van de schrijfster van het boek: 'Kathedrale des Kosmos, Die heilige Geometrie von Chartres'. In het Noorden, laat de schrijver van 'Chartres, Complete gids voor de kathedraal' me weten. Op een kaart rond 1837 in de boekwinkel van Chartres staat in het noorden het seminarie getekend. In het zuiden, denk ik in eerste instantie. Of toch in het noorden? Wie het weet mag het zeggen. Ik heb de vraag neergelegd bij het archeologisch museum in Chartres. Misschien hebben zij sporen gevonden die meer houvast bieden. Ik heb nog geen reactie gekregen op mijn vraag. Wie weet komt het antwoord ooit nog eens naar me toe :-).
Opgelost!
De vraag waar ooit de school van Chartres heeft gestaan is opgelost. Ik stelde mijn vraag aan het Lycée de Fulbert in Chartres. Van hen kreeg ik een paar weken geleden een reactie. Er werd op verschillende locaties les gegeven. De 'School van Chartres' is dus een soort verzamelnaam. Je zou het kunnen vergelijken met een universiteit, verdeeld over een aantal gebouwen.
Het onderwijs vond hoofdzakelijk plaats in abdijen, waarvan de belangrijkste gesitueerd was in de benedenstad aan de Eure. Daar stond de 'Abbaye du Saint Père'. De gebouwen zijn aangepast en dienen nu als onderkomen voor een middelbare school. De Église Saint Pierre is nog een overblijfsel van de oorspronkelijke abdij. Hier vinden we een beeld van Fulbert.
Beeld van Fulbert in de église st. Pierre
Hôtellerie Saint Yves
De église Saint Pierre hebben we indertijd bezocht. In Saint Yves hebben we gelogeerd. Hieronder foto's van Saint Yves uit het vakantiearchief :-).
Met dank aan Brigitte Cotin, professeur au lycée Fulbert à Chartres
Adres
Kathedraal van Chartres: 16 Cloître Notre Dame, 28000 Chartres, Frankrijk
Hôtellerie Saint Yves: 3 Rue des Acacias, 28000 Chartres, Frankrijk
Église de Saint Père: 6 Rue Pétion, 28000 Chartres, Frankrijk
Gerelateerde blogs
Bronnen
Chartres, Complete gids voor de kathedraal - Michael Ladwein, p.29, p.221
Kathedrale des Kosmos, Die heilige Geometrie von Chartres - Sonja Ulrike Klug
Websites
Geplaatst in Frankrijk Kathedraal
